W poprzednim artykule pisałem, że wyrok jest najważniejszą częścią całego procesu. Jeżeli jednak wyrok okaże się dla nas niekorzystny, to najważniejsza staje się apelacja.
Apelacja to nic innego jak odwołanie od treści niekorzystnego wyroku do sądu wyższej instancji, w celu ponownego rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy. Postępowanie apelacyjne dodatkowo odbywa się w większym składzie sędziowskim.
Apelacja od wyroku
W apelacji można zaskarżyć cały wyrok lub poszczególne jego części. Postanowienia wyroku, które nie zostały zaskarżone przez żadną ze stron stają się prawomocne i nadają się do wykonania, mimo iż w stosunku do pozostałej części wyroku prowadzone jest postępowanie apelacyjne.
Przedstawię to na następującym przykładzie:
Jan Kowalski pozwał szpital o zapłatę 250.000,00 zł zadośćuczynienia, 100.000,00 zł odszkodowania i 5.000,00 zł miesięcznej renty, zarzucając mu popełnienie błędu medycznego, wskutek którego utracił sprawność prawej dłoni. Sąd w wyroku orzekł o popełnieniu przez pozwany szpital błędu medycznego i zasądził na rzecz Jana Kowalskiego kwotę 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 100,000,00 zł tytułem odszkodowania. Roszczenie rentowe oddalił zaś w całości jako bezpodstawne.
Jan Kowalski jest jedynie częściowo zadowolony z wyroku więc powinien zaskarżyć go w następujących częściach:
- co do oddalonej kwoty 100.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia;
- co do oddalonego roszczenia rentowego w kwocie 5.000,00 zł miesięcznie;
- co do orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu.
W ten sposób, jeżeli druga strona nie złoży apelacji, zasądzone kwoty 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 100.000,00 zł tytułem odszkodowania powinny zostać wypłacone na rzecz Jana Kowalskiego, a przed sądem apelacyjnym będzie on wałczył jedynie o świadczenia wskazane w apelacji.
Pozwany szpital w tej sytuacji również powinien zaskarżyć wyrok jedynie w części, tj. co do zasądzonych kwot:
- 150 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia;
- 100 000,00 zł tytułem odszkodowania;
- oraz oczywiście kosztów postępowania, które skarżymy zawsze wnosząc apelację.
W pozostałym zakresie wyrok jest dla szpitala korzystny, więc nie powinien go zaskarżać.
Najważniejszą cechą apelacji jest fakt, iż sąd apelacyjny nie może zmienić wyroku sądu I instancji w zakresie roszczeń niezaskarżonych. Dlatego jeżeli sąd uznał roszczenia powoda w części, a pozwany nie wniesie w tej części apelacji to zasądzone roszczenia stają się wymagalne i powinny zostać powodowi wypłacone, nawet jeżeli powód zaskarży wyrok w zakresie roszczeń oddalonych.
Jak napisać apelację
Celem apelacji jest podważenie całości lub części wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji. Najważniejszą częścią apelacji jest właściwe sformułowanie zarzutów wobec konkretnych rozstrzygnięć zawartych w wyroku sądowym. Celem zarzutów apelacyjnych jest wskazanie i uzasadnienie błędów, które naszym zdaniem popełnił sąd wydając skarżony przez nas wyrok. Zarzuty oprócz uzasadnienia faktycznego powinny zawierać również wskazanie dokładnej podstawy prawnej.
Ponadto w apelacji można żądać przeprowadzenia dowodów, których odmówił sąd pierwszej instancji lub takich, których konieczność przeprowadzenia pojawiła się dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, np. przesłuchanie w charakterze świadka lekarza, który zgłosił się do nas po wydaniu wyroku twierdząc, że uczestniczył w procesie naszego leczenia i może wskazać zaistniałe w nim nieprawidłowości, lub dowodu z dokumentacji medycznej, którą uzyskaliśmy dopiero po wydaniu wyroku przez sąd I instancji.
Składając apelację możemy domagać się by sąd odwoławczy:
- zmienił wyrok sądu pierwszej instancji zgodnie z Naszymi wnioskami – ma to zastosowanie, gdy sąd źle ustalił stan faktyczny w sprawie lub źle ocenił prawidłowo przeprowadzone dowody;
- uchylił zaskarżony przez Nas wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji – dzieje się tak gdy sąd nie przeprowadził wszystkich niezbędnych dowodów lub niektóre dowody zostały przeprowadzone w sposób błędny, a więc postępowanie dowodowe należy uzupełnić lub poprawić.
Apelację wnosi się w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisemnego uzasadnienia wyroku sądu. Składa się ją do sądu wyższej instancji za pośrednictwem sądu, który wydał skarżony wyrok.
Tak więc, jeżeli wyrok wydał Sąd Okręgowy w Warszawie, to apelację adresujemy do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, ale składamy ją za pośrednictwem Sądu Okręgowego w Warszawie, który następnie przekaże ją do Sądu Apelacyjnego wraz z aktami naszej sprawy.
Opłata od apelacji
Od apelacji wnosi się opłatę tak jak w przypadku pozwu, czyli 5% wartości przedmiotu zaskarżenia (kwoty roszczeń, które ma zasądzić sąd odwoławczy). Od opłaty tej można uzyskać zwolnienie składając wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych.
Brak uiszczenia opłaty od apelacji lub uzyskania zwolnienia z obowiązku jej uiszczenia jest traktowany jako brak formalny, który uniemożliwia przyjęcie apelacji do rozpoznania. Sąd wezwie stronę, która złożyła apelację bez opłaty do jej uzupełnienia w terminie 7 dni. Jeżeli opłata od apelacji nie zostanie uiszczona w terminie lub nie zostanie w tym okresie złożony wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych, sąd odrzuci apelację.
Odpowiedź na apelację
Apelację wraz z odpisami dla pozostałych stron postępowania składa się za pośrednictwem sądu który wydał zaskarżony wyrok, skąd po stwierdzeniu, że nie zawiera braków formalnych apelacja jest przekazywana do sądu wyższej instancji zwanego sądem odwoławczym lub sądem apelacyjnym. W praktyce, jeżeli wyrok wydał Sąd Rejonowy to apelacja będzie rozstrzygana przez Sąd Okręgowy, a jeżeli apelację wnosimy od wyroku Sądu Okręgowego to rozpoznawać będzie ją Sąd Apelacyjny.
Sąd odwoławczy po otrzymaniu apelacji przesyła jej odpisy do pozostałych stron postępowania, które mają możliwość ustosunkowania się do niej w piśmie zwanym odpowiedzią na apelację. Odpowiedź na apelację nie jest obowiązkowa, jednak zdecydowanie warto ją sporządzić by nie stwarzać wrażenia, że zgadzamy się z zarzutami podniesionymi w apelacji.
Odpowiedź na apelację powinna zawierać stanowisko strony ją składającej, najczęściej jest to wniosek o oddalenie apelacji w całości oraz odniesienie do wszystkich zarzutów zawartych w apelacji, najlepiej ze wskazaniem dowodów na poparcie przedstawionej argumentacji.
Od strony prawnej odpowiedź na apelację jest zdecydowanie łatwiejszym do sporządzenia pismem, gdyż nie musi zawierać zarzutów oraz podstaw prawnych do przedstawionej w odpowiedzi na apelację argumentacji.
Odpowiedź na apelację składa się wraz z odpisami dla każdego uczestnika postępowania apelacyjnego, jednak nie trzeba też wnosić od niej jakiejkolwiek opłaty.
Uwzględnienie, oddalenie lub odrzucenie apelacji
W wyroku sąd odwoławczy może uwzględnić apelację w całości lub w części i w tym zakresie zmienić wyrok sądu pierwszej instancji. Wyrok zmieniony przez sąd odwoławczy, jest co do zasady prawomocny i nie służą od niego dalsze możliwości odwołania.
Sąd odwoławczy może również uwzględniając apelację zarówno w całości jak i w części uchylić zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji, a następnie przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. W takiej sytuacji postępowanie sądowe należy powtórzyć, w zakresie, w którym sąd odwoławczy uznał je za błędnie przeprowadzone. Sąd I instancji wydaje kolejny wyrok, od którego znowu przysługuje możliwość wniesienia apelacji.
Sąd odwoławczy może także oddalić lub odrzucić wniesioną apelację i utrzymać w mocy wyrok sądu I instancji, w skutek czego staje się on prawomocny, co ostatecznie kończy postępowanie w danej sprawie.
Oddalenie apelacji polega na nieuwzględnieniu zarzutów w niej podniesionych. Po merytorycznej analizie apelacji przez sąd odwoławczy zostaje podjęta decyzja, że zaskarżony wyrok został wydany w sposób prawidłowy i nie ma podstaw, żeby go zmienić.
Odrzucenie apelacji to inaczej odmowa przyjęcia apelacji do rozpoznania z powodu braków lub błędów formalnych. Sąd nie bada merytorycznie postawionych w apelacji zarzutów, gdyż odrzuca ją wcześniej np. z powodu barku opłaty od apelacji. Odrzucona apelacja nie wywiera żadnych skutków prawnych, czyli tak jakby w ogóle nie została złożona.
Oczywiście w sytuacjach wyjątkowych od prawomocnego wyroku można wnieść skargę kasacyjną, wniosek o wznowienie postępowania lub skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, o których mogą Państwo przeczytać w moich kolejnych artykułach.
Ile trwa apelacja w sądzie okręgowym
Obecnie postępowanie apelacyjne trwa przed sądami Warszawskimi od 6 miesięcy do nawet 2 lat i kończy się wydaniem wyroku jak w przypadku postępowania przed sądem pierwszej instancji. W innych rejonach kraju terminy są zazwyczaj o klika miesięcy krótsze.
Co ciekawe apelacja jest rozpoznawana na jednej rozprawie, która zazwyczaj trwa 15-20 minut. Tak długi okres trwania postępowania apelacyjnego nie wynika więc z jego obszerności czy skomplikowania, a z dużej liczby spraw przy małej liczbie sędziów zajmujących się rozpatrywaniem apelacji.
Na cały okres postępowania apelacyjnego, który potrafi trwać nawet 2 lata składa się więc sprawdzenie czy apelacja jest opłacona i spełnia pozostałe wymogi formalne, a następnie jest to wyłącznie czekanie na wyznaczenie przez sąd terminu rozprawy apelacyjnej.
Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:
- telefonicznie pod nr 607 223 420
- mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl
Adwokat Michał Miller
Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje
Szanowni Państwo,
zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.
Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.
Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.