Encefalopatia

Encefalopatia to określenie uszkodzenia struktur mózgu wywołane różnymi czynnikami. Encefalopatia wiąże się zazwyczaj z niedotlenieniem mózgu i związanymi z tym negatywnymi następstwami sprawiając, iż zarówno dziecko jak i dorosły może stać się wskutek niej osobą niepełnosprawną.

W poniższym artykule można znaleźć następujące informacje:

• Czym jest encefalopatia, dlaczego powstaje?
• Na czym polega encefalopatia niedotleniowo niedokrwienna?
• Czy encefalopatia może powstać w trakcie porodu?
• Czy padaczka ma coś wspólnego z encefalopatią?
• Jak leczyć encefalopatię? Czy można ją wyleczyć?
• Kiedy można uzyskać odszkodowanie od szpitala, gdy z winy lekarzy dojdzie do encefalopatii?

Encefalopatia niedotleniowo niedokrwienna

Encefalopatia to w dużym uproszczeniu uszkodzenie mózgu, do którego może dojść na każdym etapie naszego życia prowadząc do utraty podstawowych funkcji organizmu takich jak przemieszczanie się, mówienie, myślenie. Encefalopatia jest spowodowana zaburzeniami spowodowanymi niedotlenieniem albo niedokrwieniem mózgu, mówimy wtedy o encefalopatii niedotleniowo niedokrwiennej.

Encefalopatia rozumiana jako uszkodzenie mózgu może być wrodzona albo nabyta.

Encefalopatia wrodzona to taka, z którą się rodzimy. Może powstać w trakcie ciąży (np. w przebiegu cytomegalii, różyczki, toksoplazmozy, ospy wietrznej) albo w trakcie porodu. O encefalopatii wrodzonej można się dowiedzieć więcej z dalszej części artykułu.

Z encefalopatią nabytą mamy do czynienia wtedy, gdy po urodzeniu nie mamy żadnych uszkodzeń mózgu, lecz wskutek nieszczęśliwych wypadków albo chorób dochodzi do jego uszkodzenia.

Encefalopatia nabyta powstaje z powodu:

• różnych uszkodzeń mechanicznych mózgu – np. podczas wypadku, upadku, kiedy dochodzi do wstrząśnienia mózgu, pojawia się krwiak nadtwardówkowy albo podtwardówkowy)
• nadciśnienia – towarzyszą jej wtedy objawy takie jak bóle głowy, wymioty. Pojawia się wskutek gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego.
• istniejącego stanu zapalnego;
• miażdżycy;
• nadużycia alkoholu uszkadzającego mózg – tzw. encefalopatia Wernickiego;
• chorób takich jak Creutzfelda – Jakoba, AIDS itp.

Encefalopatia okołoporodowa

Poród wiąże zawsze ze stanem podwyższonego ryzyka zarówno dla matki jak i dziecka. Szacuje się, że około 2-6 noworodków na 1000 zmaga się z encefalopatią, czyli uszkodzeniem mózgu, z czego co czwarty umiera, a kolejne 25 % ma trwałe uszkodzenia neurologiczne. Encefalopatia pojawia się wskutek niedotlenienia mózgu dziecka spowodowanego w okresie ciąży albo w trakcie porodu.

Do wystąpienia encefalopatii okołoporodowej mogą przyczynić się m.in. infekcje wewnątrzmaciczne oraz niedojrzałość płodu. Prowadzone przez szpitale statystyki wskazują, że encefalopatia występuje o wiele częściej u dzieci, które są wcześniakami.

Do encefalopatii dziecka może dojść z powodu błędnie prowadzonego porodu. Przykładowo w trakcie porodu nie monitoruje się na bieżąco KTG, co sprawia, że lekarze nie zauważają odpowiednio wcześnie zwolnień skutkujących niedotlenieniem.

Im dłuższy etap niedotlenienia tym szanse na uszkodzenie mózgu są większe, tym samym dochodzi do encefalopatii, której można było uniknąć prawidłowo prowadząc poród.

Skutki encefalopatii możemy podzielić na takie, które:

• występują bezpośrednio po porodzie i są widoczne na wykonywanych badaniach obrazowych;
• występują w dalszym okresie – nawet po kilku latach.

Skutki encefalopatii występujące po porodzie, łatwe do zaobserwowania, a jednocześnie takie, które powinny skłonić do poszukiwania pomocy lekarskiej to:

• Wzrost napięcia mięśniowego;
• Zaburzenia oddechu;
• Senność;
• Małogłowie.

Odległymi skutkami encefalopatii okołoporodowej są:

• Mózgowe porażenie dziecięce;
• Niedowidzenie;
• Zaburzenia słuchu;
• Padaczka;
• Trudności w nauce;
• Zaburzenia neurorozwojowe.

Najczęstszymi skutkami encefalopatii okołoporodowej obok śmierci dziecka jest mózgowe porażenie dziecięce, znaczne opóźnienie psychoruchowe oraz padaczka.

Padaczka u dziecka

Przyczyną powstania u dziecka padaczki może być niedotlenienie w czasie porodu spowodowane przykładowo zwlekaniem z zakończeniem porodu za pomocą cesarskiego cięcia albo niedotlenienie powstałe w okresie płodowym.

Padaczka u dzieci będąca następstwem encefalopatii może przebiegać w sposób, który nie kojarzy się na pierwszy rzut oka z padaczką. Niekoniecznie bowiem występują wtedy drgawki, które można z łatwością zauważyć oraz utrata przytomności. Ponadto drgawki mogą występować nocą, kiedy szanse na ich zaobserwowanie są niewielkie.

Objawami padaczki u dzieci mogą być także:

• drżenie rączki, które się powtarza;
• przygięcie szyi do klatki piersiowej połączone z rozkładaniem rączek.
• możliwe jest także cofanie się dziecka w rozwoju – np. zaprzestanie gaworzenia.
• nagłe zatrzymanie się, zamyślenie, brak reakcji na bodźce z zewnątrz. Po kilku minutach takiego zawieszenia dziecko wraca do normalnego stanu.

Zdiagnozowanie padaczki u dziecka następuje u neurologa, który wykona badanie EEG oraz przeprowadzi wywiad z rodzicami.

Encefalopatia dziecięca – leczenie

Leczenie encefalopatii dziecięcej polega głównie na szybkiej diagnozie i szybkim przeprowadzeniu badań USG, rezonansu magnetycznego oraz powtórzenie ich po dłuższym czasie od porodu. Co istotne bowiem nie wszystkie uszkodzenia mózgu są widoczne bezpośrednio po porodzie, wykrywa się je np. dopiero po 2 miesiącach od porodu.

Zmniejszeniu skutków encefalopatii może pomóc szybka hospitalizacja dziecka na oddziale intensywnej terapii, która zapobiegnie dalszym uszkodzeniom mózgu, a w dalszej perspektywie prowadzenie regularnych rehabilitacji i zajęć, które mają na celu dbanie o rozwój psychoruchowy dziecka.

Dziecko , które doznało encefalopatii nie powinno pozostać bez specjalistycznej opieki.

Encefalopatia – odszkodowanie od szpitala

Encefalopatia może być następstwem zaburzeń życia płodowego, których nie da się uniknąć, w takich przypadkach lekarze nie mogą zostać w żaden sposób obarczeni winą.

Zdarzają się jednak przypadki, w których encefalopatii można było uniknąć albo zmniejszyć następstwa niedotlenienia.

Wystarczyłoby np.:

• regularnie sprawdzać KTG podczas porodu,
• wykonywać USG,
• a w przypadku, gdy są do tego wskazania przeprowadzić bez zwłoki cesarskie cięcie.

Sądy wielokrotnie przyznają zadośćuczynienie oraz odszkodowanie i rentę dzieciom, które wskutek błędu medycznego są niepełnosprawne, zmagają się z następstwami encefalopatii, niedotlenienia, z padaczką. Zadośćuczynienie takie może pomóc w prowadzeniu specjalistycznej rehabilitacji po to, aby jak najbardziej pomóc dzieciom w próbie funkcjonowania oraz aby zapobiec dalszym pogorszeniom stanu zdrowia.

Wielu rodziców nie może spać spokojnie nie wiedząc co się stanie z ich dziećmi po ich śmierci, a zadośćuczynienie czy comiesięczna renta otrzymywana przez dziecko z polisy OC szpitala pozwoli na zadbanie o dziecko.

Poniżej znajdują się przykładowe wyroki, w których sądy orzekały odszkodowanie dla dziecka, które doznało encefalopatii na skutek błędu medycznego popełnionego przez personel medyczny szpitala:

• Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 15 listopada 2017 roku zasądził 400 000 zł zadośćuczynienia oraz comiesięczną rentę w wysokości 4000 zł za doprowadzenie do znacznego uszczerbku dziecka poprzez doprowadzenie do encefalopatii. Sprawa dotyczyła pacjentki, która trafiła o godz. 14 na salę porodową, dwie godziny później odpłynęły wody płodowe. Dopiero po godz. 18 przeprowadzono krótkie badanie KTG, które wskazywało na obniżenie tętna. Mimo to, nie zdecydowano o dalszym stałym osłuchiwaniu dziecka, nie podjęto decyzji o zakończeniu porodu. Dopiero po ponad 3 godzinach od wykrytego momentu zwolnienia tętna urodziło się dziecko, które otrzymało 6 pkt w skali Apgar. Lekarze rozpoznali lekkie niedotlenienie, uznali, że nie ma powodu, aby włączyć leczenie hipotermii. Nie wykonano badania gazometrii, gdyż sprzęt do tego służący był niesprawny. Następnego dnia zaobserwowano znaczne pogorszenie stanu dziecka – okazało się, że noworodek ma ciężką encefalopatię. Dziecko cierpi na mózgowe porażenie dziecięce – postać spastyczną czterokończynową oraz ma padaczkę lekooporną.
• Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu wyrokiem z 25 lutego 2014 r. skazał lekarza prowadzącego poród, który dopuścił do powstania encefalopatii na 1 rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres próby 3 lat. Lekarz prowadzący poród podjął decyzję o dalszym czekaniu na zakończenie akcji porodowej choć o godz. 18:00 doszło do zwolnienia tętna płodu. Zdaniem biegłych już wtedy istniały wskazania do cesarskiego. Co istotne lekarz już przed porodem wiedział z wykonanego badania USG, że dziecko jest duże. Po godz. 22:45 lekarz uznał, że cesarskie cięcie jest konieczne, lecz w szpitalu nie było drugiej grupy operującej (pierwsza grupa prowadziła operację wrzodu żołądka u innego pacjenta). Lekarz nie podjął żadnych kroków, aby taką grupę zorganizować. Dziecko urodziło się z niedotlenieniem, do końca życia będzie niepełnosprawne.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje