Pobyt w szpitalu ma na celu poprawienie stanu zdrowia i często efekt ten udaje się lekarzom osiągnąć. Zdarzają się jednak sytuacje, w których pacjent w szpitalu umiera. Śmierć czasami jest nieunikniona, czasami jednak dochodzi do niej z powodu nieprawidłowości popełnionych przez personel medyczny.
W treści artykułu wyjaśnię:
- Co zrobić w przypadku śmierci pacjenta w szpitalu;
- Na czym polega sekcja zwłok i czy warto ją przeprowadzić;
- Jak wygląda i co zawiera protokół z sekcji zwłok;
- Czym jest ekshumacja zwłok i kiedy można ją przeprowadzić.
Śmierć pacjenta w szpitalu
Rodzina pacjenta, który zmarł w szpitalu może mieć przekonanie, że doszło do błędów w trakcie hospitalizacji i próbować wyjaśnić przyczynę zgonu. Pomocne w tym będzie przeprowadzenie sekcji zwłok, która stanowi dowód w sprawie o uzyskanie zadośćuczynienia po śmierci osoby najbliższej.
Z drugiej strony o tym jak ważna jest sekcja zwłok świadczy to, że jej brak może skutecznie uniemożliwić wygranie sprawy o błąd medyczny z powodu braku dowodu stwierdzającego przyczynę śmierci. Nierzadko w kartach wypisowych pojawia się bowiem informacja, że przyczyną zgonu jest choroba podstawowa, z którą pacjent zgłosił się do szpitala. Nie zawsze jest to jednak stwierdzenie prawdziwe.
W przypadku śmierci pacjenta w szpitalu zazwyczaj zalecamy klientom wykonanie sekcji zwłok. Zalecamy, gdyż często spotykamy się z naciskiem szpitala, by sekcji tej nie wykonywać.
Na etapie postępowania przed prokuraturą, a nawet przed sądem pojawia się czasami konieczność przeprowadzenia ekshumacji zwłok. W dalszej części wyjaśnię podstawowe zagadnienia związane zarówno z sekcją zwłok jak i z ekshumacją w kontekście błędów medycznych.
Sekcja zwłok
Na początek wskaże, jaka jest różnica pomiędzy sekcją zwłok, a ekshumacją zwłok. Sekcja zwłok polega na wykonaniu tuż po śmierci pacjenta badania mającego na celu ustalenie przyczyny zgonu, a ekshumacja to wydobycie zwłok z grobu w celu dokonania oględzin i badania, gdy zachodzi konieczność ustalenia przyczyny zgonu po dokonaniu pochówku.
Wyróżniamy sekcję zwłok naukową – anatomopatologiczną oraz sekcję zwłok sądowo-lekarską. Na potrzeby artykułu skupimy się głównie na sekcji zwłok sądowo – lekarskiej, bo taka jest istotna w przypadku błędów medycznych. Została ona unormowana m.in. w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.
Można wskazać kilka sytuacji, gdy wykonanie sekcji zwłok jest obligatoryjne:
- gdy istnieje podejrzenie, że śmierć nastąpiła w wyniku przestępstwa;
- gdy nie można ustalić jednoznacznie co było przyczyną śmierci;
- gdy zgon spowodowany został chorobą zakaźną – kwestię tę reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Jeśli nie występują przypadki wskazane powyżej sekcja zwłok powinna zostać również przeprowadzona, jeśli do zgonu doszło przed upływem 12 godzin od przyjęcia do szpitala, a zmarły albo jego przedstawiciel ustawowy za życia nie wyrazili sprzeciwu na dokonanie sekcji zwłok.
Warto wspomnieć również, iż w dokumentacji medycznej pacjenta powinien znaleźć się zapis mówiący o tym czy dokonano, czy też zaniechano sekcji zwłok wraz z uzasadnieniem.
Jeżeli do prokuratury zostanie złożone zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa prokurator może zarządzić sekcję zwłok, powołując biegłego, który dokonana badania. Szpitale w niejednoznacznych przypadkach śmierci pacjentów również zazwyczaj dostosowują się do nałożonych prawem obowiązków i zlecają we własnym zakresie przeprowadzenie sekcji zwłok pacjenta.
Wielokrotnie szpital nalega na przeprowadzenie sekcji zwłok, by uwolnić się od podejrzeń o popełnienie błędu medycznego. Zdarza się jednak odwrotna sytuacja – szpital wręcz przekonuje rodzinę, by ta wyraziła zgodę na odstąpienie od wykonania sekcji zwłok. Z perspektywy pacjenta pamiętajmy jednak, że warto domagać się przeprowadzenia sekcji zwłok, aby poznać przyczynę zgonu.
Protokół z sekcji zwłok
Sądowo-lekarska sekcja zwłok wykonuje biegły lekarz – specjalista medycyny sądowej – w obecności prokuratora lub sędziego. Prokurator sporządza protokół dokumentujący przebieg sekcji zwłok natomiast wykonujący sekcję zwłok biegły lekarz sporządza z niej opinię.
Protokół zazwyczaj pojawia się w aktach karnych po kilku dniach od wykonania sekcji zwłok, natomiast na opinię biegłego trzeba czekać co najmniej kilka miesięcy.
Sekcja zwłok polega na dokonaniu oględzin zewnętrznych i otwarciu trzech jam ciała:
- jamy czaszki,
- jamy klatki piersiowej,
- jamy brzusznej zwłok.
W niektórych przypadkach oględziny zewnętrzne wystarczają i nie następuje otwieranie powłok ciała. Zadaniem lekarza jest znalezienie morfologicznych wykładników procesu chorobowego lub innych przyczyn zgonu. Podczas sekcji pobiera się materiał do dalszych badań histopatologicznych, immunohistochemicznych, toksykologicznych lub biochemicznych.
Ekshumacja zwłok
Ekshumacja zwłok to ich wydobycie z grobu w celu poddania ich oględzinom sądowo-lekarskim lub przeniesienia zwłok do innego grobu. W odróżnieniu od sekcji zwłok ekshumacja zwłok ma miejsce zazwyczaj w toku postępowania karnego w sprawach dotyczących błędów medycznych, zwłaszcza jeśli nie przeprowadzono sekcji zwłok bezpośrednio po śmierci pacjenta, a pojawiają się wątpliwości co do przyczyny zgonu np. podczas sporządzania opinii przez biegłych.
Prokurator albo sąd zarządza wtedy ekshumację zwłok i przeprowadzenie badania zwłok. Ekshumacja po kilku latach od zgonu może nie przynieść efektów w postaci dodatkowej wiedzy, stąd tak ważne jest zadbanie o przeprowadzenie sekcji zwłok tuż po śmierci pacjenta.
Koszt ekshumacji zwłok wykonywanej w ramach postępowania karnego jest ponoszony w całości przez Skarb Państwa i nawet w przypadku nie wykazania błędu medycznego rodzina osoby zmarłej nie zostanie nim obciążona.
Ekshumacja zwłok jest dopuszczalna jedynie w okresie od 16 października do 15 kwietnia, chyba że właściwy powiatowy inspektor sanitarny wyjątkowo dopuści wykonanie ekshumacji w innym czasie, przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności. Ekshumację przeprowadza się we wczesnych godzinach porannych.
Ekshumacja zwłok może być przeprowadzona na wniosek:
- prokuratora;
- osób uprawnionych do pochowania zwłok, czyli małżonka, dzieci, wnuków lub rodziców czy dziadków osoby zmarłej;
Podsumowując, sekcja zwłok w sprawach błędów medycznych ma duże znaczenie w poznaniu przyczyny zgonu, a w efekcie w dochodzeniu roszczeń z tytułu błędu medycznego. Rodzina zmarłego powinna wyrażać zgodę na sekcję zwłok nawet w przypadku, gdy nie jest ona obligatoryjna. Pamiętajmy, że niewykonanie sekcji zwłok może znacznie utrudnić, a nawet uniemożliwić wykazanie, że śmierć pacjenta była skutkiem błędu lekarskiego i uzyskanie zadośćuczynienia i odszkodowania za błąd medyczny.
Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:
- telefonicznie pod nr 693 800 771
- mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl
Adwokat Ewelina Miller
Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje
Szanowni Państwo,
zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.
Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.
Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.
Witam Panie Michale.!
Moje pytanie o ekschumacje zwlok mojego brata który rzekomo się powiesił 2015 r
Mamy przypuszczenia że, on sam tego nie zrobił tylko ktoś mu pomogł Mój drugi brat go znalazł po 4 dniach byl w szoku i nie było sekcji zwlok.
Czy jest szansa na ekschumacje i czy można się dowiedzieć jaka była prawda.? Dzuekuje za wszelkie informacje.
Szanowna Pani,
w celu przeprowadzenia ekshumacji najlepiej złożyć stosowny wniosek do właściwej miejscowo prokuratury. Musi się Pani jednak bardzo pospieszyć, gdyż ekshumację można przeprowadzać jedynie w okresie od 16 października do 15 kwietnia, więc za kilka dni nie będzie już takiej możliwości. Należy wziąć również pod uwagę fakt, iż z każdym kolejnym rokiem ciało rozkłada się w większym stopniu, więc po 7 latach może nie być już możliwości by cokolwiek na tej podstawie ustalić.
Witam
Mąż zmarł w szpitalu w listopadzie 2021, jednakże jest podejrzenie błędów medycznych oraz zaniedbań w leczeniu – podejrzenie zatoru, brak diagnozy licznych węzłów chłonnych w śródpiersiu, które przekraczały normę, a wymagały konsultacji oraz wiele innych kwestii. Czy istnieje możliwość ekshumacji?
Szanowna Pani,
W ramach postępowania o wykazanie błędu medycznego istnieje możliwość przeprowadzenia ekshumacji, a następnie wykonanie sekcji zwłok męża. W pani przypadku będzie już jednak z tym problem, gdyż ekshumację można przeprowadzać jedynie w okresie od 16 października do 15 kwietnia, więc w najbliższym czasie nie ma już takiej możliwości.
Pierwszą rzeczą w takim przypadku jest przede wszystkim uzyskanie pełnej dokumentacji medycznej z całego procesu leczenia męża, gdyż przed udzieleniem odpowiedzi, co do możliwości wykazania błędu medycznego musimy zapoznać się z pełną dokumentacją medyczną z przeprowadzonego leczenia.
Dokumentację do analizy można przesłać do kancelarii mailowo, pocztą lub dostarczyć osobiście w dogodnym dla Pani terminie.
Witam jest taka sprawa mój tata zmarł w domu listopad 2020 rok człowiek do tej pory nie może się pozbierać tyle zleciało a ja cały czas uważam że to jest nieprawda czy jest możliwość powiedzmy zrobić ekshumacje poznać przyczynę śmierci w skrócie tata upadł kościele SMS ko zostawić wezwać karetkę zawieźli do domu gdzie mogli mu tą nogę uszkodzić..
Tata był sparaliżowany lewostronnie 20 lat następnego dnia przyjechała karetka okazało się że biorą do szpitala bo możliwe pęknięcie okazało się że to jest stłuczenie lekkie złamanie założenie gips na nogę sparaliżowaną a za dwa tygodnie Tata zmarł ratownik przyjechał nie podjął próby reanimacji, nacisk księdza rodziny szybko pogrzeb człowiek nie myślał za 2 dni pogrzeb jak myślę cały czas nie wiem na co się stało podejrzewam że był błąd lekarski dociekliwych z nie był potrzebny brak opieki lekarskiej zostawiony na pastwę losu do domu lekarz rodzinny był dwa razy nic nie stwierdził gdzie powinien tata być już w szpitalu
Jest możliwość ekshumacji normalnie nie znam przyczyny i szpital w pewnym sensie odpowiada błąd lekarski brak pomocy mógł tutaj być widoczny
Szanowny Panie,
w takiej sytuacji jedyna możliwością jest złożenie do prokuratury zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, o którym więcej może Pan przeczytać w tym artykule.
Składając zawiadomienie należy również złożyć wniosek o przeprowadzenie ekshumacji zwłok, jednak po dwóch latach od śmierci, gdyż ekshumacja może być najwcześniej wykonania jesienią może być już ciężko cokolwiek ustalić.