Błąd medyczny kojarzy się zazwyczaj ze szpitalem, podczas gdy może do niego dojść również w innych podmiotach takich jak przychodnie, czy też zakłady opiekuńczo lecznicze, w których pacjenci otoczeni są opieką lekarzy i pielęgniarek.
W artykule opiszę:
- Co to jest ZOL;
- Jak uzyskać skierowanie do ZOL;
- Kiedy w ZOL można umieścić pacjenta bez jego zgody;
- Ile kosztuje pobyt w ZOL;
- Jak uzyskać odszkodowanie za błędy medyczne personelu ZOL.
ZOL – co to jest
Zakłady Opiekuńczo Lecznicze (ZOL) mają za zadanie prowadzenie kompleksowej opieki, w tym pielęgnacyjnej i medycznej nad pacjentami, którzy nie są w stanie samodzielnie funkcjonować.
Z naszego doświadczenia wynika, iż pacjenci często trafiają do ZOL po przebytej hospitalizacji, zwłaszcza gdy okazuje się, że leczenie nie przyniosło efektów albo niemożliwe jest dalsze leczenie w szpitalu. Dotyczy to przykładowo pacjentów po udarze, którzy powinni prowadzić rehabilitację, aby poprawić swój stan zdrowia, a ich dalszy pobyt w szpitalu jest niecelowy.
Celem działania ZOL-i jest przywrócenie pacjentowi jak największego zakresu sprawności. W zakładach dostępne są m.in.:
- całodobowa pomoc pielęgniarska,
- rehabilitacja w podstawowym zakresie,
- dyżury lekarzy.
Jednostki te powinny także zapewniać pacjentom rozwiązania dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Skierowanie do zakładu opiekuńczo leczniczego
Do zakładu opiekuńczo leczniczego mogą się dostać osoby, których stan zdrowia tego wymaga po uzyskaniu skierowanie i przedłożenia stosownych dokumentów.
Pacjent przed otrzymaniem skierowania powinien:
- Mieć zakończony proces leczenia;
- Być w pełni zdiagnozowany;
- Nie wymagać pobytu w szpitalu;
- Wymagać całodobowej opieki.
Aby móc przebywać w zakładzie opiekuńczo leczniczym konieczne jest poza spełnieniem wymienionych wymagań uzyskanie skierowania na pobyt. Z pomocą przychodzi rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo leczniczych i pielęgnacyjno – opiekuńczych z 25 czerwca 2012 r. Rozporządzenie zawiera wzory wniosku o umieszczenie w ZOL, skierowania, wywiadu pielęgniarskiego, zaświadczenia lekarskiego.
Procedura uzyskania skierowania do ZOL przedstawia się następująco. Pacjent powinien zgłosić się do lekarza, który wyda zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia. Kolejnym krokiem jest uzyskanie wywiadu pielęgniarskiego i dokumentu obrazującego wysokość dochodów, w tym np. renty, zasiłku. Wszystkie zorganizowane dokumenty stanowią załącznik do wniosku o umieszczenie w ZOL, który należy wypełnić i złożyć we właściwej placówce.
Opisana procedura obejmuje sytuację, w której pacjent jest świadomy, może starać się osobiście albo przy pomocy rodziny o umieszczenie w ZOL.
Umieszczenie w ZOL bez zgody
Coraz częstsze są obecnie sytuacje, w których pacjent nie ma rodziny, a jednocześnie nie jest w stanie wyrazić samodzielnie zgody na pobyt w ZOL. Pojawia się wtedy problem, gdyż rozporządzenie Ministra Zdrowia z 25 czerwca 2012 r. stanowi, iż pacjenta można umieścić w ośrodku tylko za jego zgodą.
Jedyny wyjątek stanowi sytuacja, w której pacjent powinien zostać umieszczony w ZOL z przyczyn psychiatrycznych. Dyrektor szpitala albo inna upoważniona osoba składa wtedy wniosek o wydanie orzeczenia przez sąd opiekuńczy, na podstawie którego można skierować pacjenta psychiatrycznego do ZOL.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia nie daje jednak odpowiedzi na pytanie poruszone na początku akapitu: co zrobić w sytuacji, w której pacjent jest w stanie wegetatywnym z innych przyczyn niż psychiatryczne?
Dyrektor szpitala nie ma wtedy prawa o wystąpienie z wnioskiem do sądu, gdyż stanowiłoby to naruszenie podstawowych praw człowieka i pacjenta.
Z uwagi na brak przepisów i częstość występowania takich sytuacji praktyka została wykształcona w ten sposób, iż szpital zawiadamia o stanie pacjenta sąd opiekuńczy.
Sąd natomiast ma wtedy obowiązek wszcząć postępowanie z urzędu i wydać zgodę na pobyt pacjenta w ZOL.
Ile kosztuje pobyt w ZOL
Pobyt w zakładach opiekuńczo leczniczych finansowanych w ramach NFZ nie jest całkowicie bezpłatny dla pacjenta. Pacjent jest obowiązany uiścić koszty wyżywienia i zakwaterowania, z tym, że wprowadzono ich maksymalną wysokość – 250 % najniższej emerytury. Jednocześnie opłata ta nie może być wyższa niż 70 % dochodów pacjenta.
Umieszczenie pacjenta w ZOL w ramach NFZ oznacza, iż rodzina nie musi ponosić żadnych kosztów pobytu pacjenta w placówce.
Tym samym nie mają żadnych podstaw żądania placówki kierowane do rodziny o dostarczenie pieluchomajtek, wózków, opłacania wizyt specjalistycznych. Wszystkie te artykuły i usługi pacjent ma zapewnione w ramach pobytu.
Prywatne zakłady opiekuńczo lecznicze
Obok zakładów opiekuńczo – leczniczych działających w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, do których dostęp (przynajmniej teoretycznie) mają wszyscy ubezpieczeni pojawia się coraz więcej ośrodków prywatnych.
Powodem jest przede wszystkim zainteresowanie takimi usługami oraz zbyt mała ilość miejsc w ośrodkach publicznych, co wiąże się z koniecznością oczekiwania na pobyt. W praktyce ośrodki takie zapewniają czasami dodatkowe usługi, które mają w założeniu poprawić komfort pobytu pacjenta i jego ogólny stan zdrowia. Miesięczne opłaty za pobyt wahają się od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, a w przypadku kiedy dochody pacjenta nie są wystarczające konieczne jest uzupełnianie opłat przez rodzinę.
Często jedyną różnicą pomiędzy ZOL prywatnym a tym finansowanym w ramach NFZ jest cena.
Istotne jest to, iż prywatne zakłady opiekuńczo – lecznicze odpowiadają za błędy w sztuce lekarskiej i zaniedbania, które doprowadziły do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, a nawet do jego śmierci tak samo jak zakłady opiekuńczo lecznicze finansowane z NFZ.
Odszkodowanie za błędy medyczne w ZOL
Pacjent, który trafia do zakładu opiekuńczo leczniczego zazwyczaj ma za sobą historię chorobową, często jest to osoba po udarze, po operacjach. Nie jest osobą zdrową. Pomimo tego należy mu się zapewnienie prawidłowej opieki pielęgnacyjnej i medycznej. Niedochowanie standardów, postępowanie personelu medycznego niezgodne z wiedzą medyczną mogą stanowić podstawę do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia przez pacjenta, a w przypadku jego śmierci przez osobę najbliższą.
Przykładami błędów medycznych dotyczących pobytów w zakładach opiekuńczo leczniczych mogą być następujące sprawy:
- Nieprawidłowe sprawowanie opieki nad pacjentką po operacji krwiaka podtwardówkowego pourazowego – dokumentacji medycznej wynikało, iż pacjentkę w trakcie pobytu w ZOL konsultowano jedynie kilka razy. Pomiędzy poszczególnymi konsultacjami lekarzy pozostawało kilka dni przerwy. Lekarze nie zauważyli istniejących wybroczyn na skórze lewej nogi, choć rodzina zgłaszała to kilka dni wcześniej. Pierwszy wpis o wybroczynach pojawił się dopiero dwa dni przed skierowaniem pacjentki do szpitala, lecz nie poszły za nim żadne działania lekarzy. Dopiero gdy noga pacjentki była już zimna lekarz skierował ją na Oddział Chirurgiczny do szpitala. Gdyby podjęto działania wcześniej możliwe było uniknięcie amputacji, kolejnej operacji, a następnie śmierci pacjentki.
- Niepodawanie leków pacjentce – personel ZOL dysponował kartą zleceń ze szpitala, z którego przywieziono pacjentkę. Z karty wynikało, iż pacjentka powinna przyjmować określone w niej leki, w tym na cukrzycę. W trakcie pobytu w ZOL leków tych nie podawano w ogóle, nie kontrolowano też glikemii, co doprowadziło do pogorszenia stanu zdrowia pacjentki. Dodatkowo nieprawidłowo żywiono pacjentkę, a w efekcie doszło do wyniszczenia organizmu.
- Zbyt późne skierowanie pacjenta do szpitala – w trakcie pobytu w ZOL pacjenta po udarze doszło do wyniszczenia organizmu, odwodnienia organizmu, rozwoju zapalenia płuc, pojawienia się odleżyn, ostrego uszkodzenia nerek z wtórną ciężką hipernatremią. Pacjenta skierowano do szpitala w tak ciężkim stanie, iż zmarł od razu po przywiezieniu, lekarze ze szpitala nie mieli szans na podjęcie jakichkolwiek działań. Pacjent zmarł nie skutek udaru, lecz schorzeń, których nabawił w trakcie pobytu w ZOL.
Podsumowując, w trakcie pobytu w ZOL pacjent powinien być otoczony opieką pielęgnacyjną i medyczną. Zaniedbania polegające na:
- niewłaściwej opiece,
- nieprawidłowościach w podawaniu leków, czy w żywieniu,
- niereagowanie na pogarszający się stan zdrowia pacjenta
mogą stanowić podstawę do wykazania błędu medycznego i uzyskania z tego tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania.
Warunkiem jest wykazanie bezpośredniego związku pomiędzy nieprawidłowościami a negatywnym skutkiem dla pacjenta, w postaci zgonu albo znacznego pogorszenia zdrowia.
Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:
- telefonicznie pod nr 693 800 771
- mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl
Adwokat Ewelina Miller
Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje
Szanowni Państwo,
zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.
Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.
Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.
pacjenci przy których jest za mało personelu medycznego na 18 osób jest 1 opiekun bez pomocy jakiejkolwiek nie jest w stanie dopilnować wszystkich pacjentów rozlokowanych na 6 salach
Szanowny Panie,
opisana przez Pana sytuacja, w której ze względu na brak personelu opieka nad pacjentem w ZOL jest prowadzona w sposób nieprawidłowy zdarzają się bardzo często.
Jeżeli skutkiem zaniedbań w opiece jest pogorszenie stanu zdrowia pacjenta ZOL, to jest podstawa do wystąpienia o odszkodowanie.
Każdy przypadek jest jednak wyjątkowy, więc by ocenić Państwa sytuację zachęcam do dostarczenia do kancelarii dokumentacji medycznej z procesu leczenia lub pobytu w ZOL.
Miałam podobną sytuację w rodzinie, w wyniku pobytu w Zol pacjent traci kończynę. Prokuratura umorzyła postępowanie z uwagi na fakt, iż narażenie na niebezpieczeństwo musi być konkretne, a nie abstrakcyjne. Utrata kończyny jest niewystarczająca. Nie dopatrzono się zaniedbania.
Szanowna Pani,
niestety z naszej praktyki wynika, iż zaangażowanie prokuratorów w prowadzenie spraw jest bardzo często niewystarczające, więc chcąc dokładnie wyjaśnić okoliczności sprawy oraz zebrać materiał dowodowy pozwalający na postawienie zarzutów sprawcy trzeba w postępowaniu przygotowawczym uczestniczyć aktywnie. Przez aktywny udział rozumiem, nie tylko uczestniczenie w czynnościach zleconych przez prokuraturę, ale przede wszystkim składanie własnych wniosków dowodowych, przygotowywanie własnych pytań do biegłych czy przesłuchiwanych świadków, a nawet dostarczanie dowodów we własnym zakresie. Bez takiego aktywnego uczestnictwa, jest duże prawdopodobieństwo, że prowadzone przez prokuratora postępowanie zakończy się postanowieniem o umorzeniu dochodzenia lub śledztwa.
Umorzenie sprawy przez prokuratora nie oznacza jednak braku możliwości uzyskania z tego tytułu odszkodowania, gdyż do wykazania błędów medycznych najlepszą drogą jest postępowanie cywilne. Zachęcam do dostarczenia nam pełnej dokumentacji medycznej wraz z opisem przebiegu leczenia, na podstawie których będziemy w stanie ocenić szanse wykazana biegu medycznego i uzyskania z tego tytułu świadczeń odszkodowawczych.
ZOL w ktorym przebywa moja mama pobiera 70% jeje emerytury gdzie ZUS przesyla cala kwote na ich konto a oni nie zwracaja pozostalych 30% wymyslajac wciaz nowe dodatkowe wizyty podologow,fryzjerow etc. Malo tego wystawiaja na mnie czyli corke fakture za uslugi pralnicze w kwocie 400 pln co miesiac. Mama przeszla zapalenie pluc do ktorego doprowadzil personel placowki poprzez otwieranie okien nie zadbawszy o odpowiednie zabezpieczenie pacjentow. Antybiotykoterapia w znaczacy sposob obnizyla odpornosc mojej mamy co wywolalo grzybice dloni z ktora nie radzi sobie personel wraz z lejarzem ktory dyzuruje w placowce. Ns kazda uwage z naszej strony slyszymy ze jak sie nie podoba to zawsze mozemy mame zabrac. Prosze powiedziec co mozemy zrobic w takiej sytuacji?
Szanowna Pani,
jeżeli opieka w ośrodku jest nieprawidłowa to zdecydowanie zalecałbym zmianę ośrodka, gdyż może to doprowadzić do znacznego pogorszenia stanu zdrowia mamy, a nawet zagrożenia jej życia. Odnośnie rozliczeń z ZOLem niestety nie jesteśmy w stanie pomóc, gdyż zajmujemy się wyłącznie sprawami błędów medycznych. Szczegółowe zasady rozliczeń powinny być zawarte w umowie, a jeżeli ZOL żąda zapłaty dodatkowych kwot niewynikających z umowy to w mojej opinii jest to tylko dodatkowy argument by jak najszybciej znaleść dla mamy nowe miejsce opieki.