Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne jest obok specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku pielęgnacyjnego formą pomocy Państwa dla osób niepełnosprawnych, które nie są zdolne do samodzielnej egzystencji i potrzebują stałej pomocy osób trzecich.

Celem artykułu jest wyjaśnienie:

• Czym jest świadczenie pielęgnacyjne;
• Kto może się ubiegać świadczenia pielęgnacyjne;
• Jaka jest wysokość świadczenia pielęgnacyjnego;
• Jak uzyskać świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej;
• Czy świadczenia pielęgnacyjne przysługują opiekunom, którzy pobierają emeryturę lub rentę;
• Czy można uzyskać świadczenie pielęgnacyjne za opiekę nad współmałżonkiem;
• Kiedy świadczenie pielęgnacyjne przysługuje za opiekę nad osobom z umiarkowanym stopnieniem niepełnosprawności;
• Czy opiekun pobierający świadczenie pielęgnacyjne może mieć opłacane składki na KRUS.

Świadczenia pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które nie pracują lub rezygnują z wykonywanej pracy w celu podjęcia opieki nad członkiem najbliższej rodziny, który posiada:

• orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• orzeczenie o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem na konieczności stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich ze względu na ograniczoną możliwość samodzielnej egzystencji.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne przysługuje wyłącznie, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

• nie później niż do ukończenia 18 roku życia;
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Przepis ten wyłączał możliwość starania się o świadczenie pielęgnacyjne przez opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Obecnie w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądów Administracyjnych świadczenie pielęgnacyjne należy się również opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych, którzy do tej pory mogli pobierać wyłącznie specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna, co dokładnie opiszę w dalszej części tego artykułu.

Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne 2023

Świadczenie pielęgnacyjne aktualnie, czyli od 1 stycznia 2023 r., wynosi 2.458,00 zł i jest wypłacane miesięcznie, a przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia żadnego określonego kryterium dochodowego rodziny.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego zmienia się co roku, gdyż zależy od aktualnej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W poprzednich latach wysokość świadczenia pielęgnacyjnego  wynosiła odpowiednio:

• 2.988,00 zł w 2024 roku;
• 2.458,00 zł w 2023 roku;
• 2.119,00 zł w 2022 roku;
• 1.971,00 zł w 2021 roku;
• 1.830,00 zł w 2020 roku;
• 1.583,00 zł w 2019 roku;
• 1.477,00 zł w 2018 roku;
• 1.406,00 zł w 2017 roku;
• 1.300,00 zł w 2016 roku.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia będącego podstawą do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Przedłużenie ważności zaświadczenia o stopniu niepełnosprawności skutkuje oczywiście również przedłużeniem okresu wypłacania świadczenia pielęgnacyjnego.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

• opiekun osoby niepełnosprawnej ma ustalone prawo do:
  • emerytury, renty, renty rodzinnej, renty socjalnej lub innego świadczenia emerytalno-rentowego,
  • specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna;
• osoba wymagająca opieki:
  • pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
  • została umieszczona w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo placówce zapewniającej całodobową opiekę i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
• na osobę wymagającą opieki:
  • inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
  • jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna.

Kto może być opiekunem osoby niepełnosprawnej dorosłej

Opiekunem dorosłej osoby niepełnosprawnej, któremu przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego może być:

• ojciec lub matka;
• pełnoletnie dzieci;
• rodzeństwo;
• dziadkowie lub wnuki osoby niepełnosprawnej.

Koniecznym warunkiem do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne jest brak wykonywania lub rezygnacja z wykonywania przez opiekuna pracy zarobkowej w celu podjęcia opieki nad osobą niepełnosprawną.

Zarejestrowanie opiekuna osoby niepełnosprawnej w powiatowym urzędzie pracy jako osoby poszukującej pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.

Opiekunem osoby niepełnosprawnej nie może być osoba, która sama posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne na osobę dorosłą

Blisko sześć lat temu, tj. w dniu 21 października 2014 r., został wydany wyrok Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 38/13, w którym Trybunał orzekł, iż art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Orzeczenie to stworzyło możliwości prawne do ubiegania się przez opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, czyli takich których niepełnosprawność powstała po uzyskaniu przez nie pełnoletności lub w przypadku kontynuowania nauki po 25 roku życia, do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, na identycznych zasadach jak opiekunowie osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała przed uzyskaniem pełnoletności.

Niestety do dnia dzisiejszego ustawodawca nie dostosował obecnego porządku prawnego do wspomnianego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tak więc opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych nie uzyskają świadczenia pielęgnacyjnego z mocy prawa.

Z pomocą przyszedł jednak wymiar sprawiedliwości pod postacią sądów administracyjnych, a nawet niektórych Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, które stosują orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zamiast przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych uznanych za niezgodne z Konstytucją RP.

Jako przykłady korzystnych orzeczeń sądów administracyjnych można wskazać m.in. wyroki:

• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II SA/Rz 1507/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 10 grudnia 2014 r. sygn. akt II SA/Go 818/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 23 października 2014 r., sygn. akr IV SA/Po 969/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 2 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Bk 1022/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Łd 1034/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 lipca 2015 r. sygn. akt II SA/Łd 424/15;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia z 24 czerwca 2014 r. sygn. akt II SA/Bd 327/15;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 lipca 2017 r. sygn. akt: III SA/Kr 647/17.

Wniosek o świadczenie pielęgnacyjne

W praktyce oznacza to tyle, że opiekun osoby niepełnosprawnej, której niepełnosprawność powstała po uzyskaniu przez nią pełnoletności lub w przypadku kontynuowania nauki po 25 roku życia, w celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, którego wysokość w 2023 roku wynosi w 2.458,00 zł miesięcznie musi wystąpić z odpowiednim wnioskiem o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego do właściwego miejscowo Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej lub Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Do wniosku o świadczenie pielęgnacyjne należy załączyć następujące dokumenty:

• Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby, nad którą ma być sprawowana opieka;
• Dokument potwierdzający pokrewieństwo z osobą niepełnosprawną;
• Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do otrzymywanego specjalnego zasiłku opiekuńczego lub emerytury z dniem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego;
• Oświadczenie o numerze rachunku bankowego, na który ma być wypłacane świadczenie pielęgnacyjne.

Po złożeniu wniosku o świadczenie pielęgnacyjne pracownik właściwego ośrodka pomocy społecznej może przeprowadzić w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej wywiad środowiskowy na potwierdzenie okoliczności wskazanych we wniosku oraz zasadności przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

Wniosek o świadczenie pielęgnacyjne zostanie oczywiście odrzucony jako niezgodny z ustawą ze względu na datę powstania niepełnosprawności, gdyż urzędnicy nie zajmują się interpretacją prawa i wyroków Trybunału Konstytucyjnego.

Odwołanie do SKO w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego

Od decyzji o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego należy wnieść odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a wraz z odwołaniem należy złożyć oświadczenie o rezygnacji z dotychczas pobieranego świadczenia z datą przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. W odwołaniu do SKO w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego należy powołać się na niezgodność przepisów o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych z Konstytucją RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego o sygn. akt K 38/13 oraz bieżące orzecznictwo Wojewódzkich Sądów Administracyjnych w tego typu sprawach. Na złożenie odwołania do SKO jest 14 dni od dnia otrzymania decyzji z MOPS lub GOPS o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze najprawdopodobniej również wyda decyzję o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie już na tym etapie świadczenie pielęgnacyjne zostaje przyznane opiekunowi dorosłej osoby niepełnosprawnej. W takiej sytuacji sprawa ponownie trafia do GOPS lub MOPS, które tym razem powinny wydać decyzję o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej.

Świadczenie pielęgnacyjne – odwołanie do sądu

W ostatnim okresie czasu dostrzegam znaczne zaostrzenie kryteriów przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, co skutkuje koniecznością złożenia skargi na odmowną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jako przyczyny wydania negatywnej decyzji przez SKO poza niezgodną z Konstytucją RP niedopuszczalnością przyznania świadczenia opiekunowi dorosłej osoby niepełnosprawnej, są coraz częściej wskazywane także:

• niewłaściwe lub w niepełnym wymiarze sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną;
• niezamieszkiwanie przez opiekuna pod tym samym adresem co osoba niepełnosprawna;
• możliwość sprawowania opieki przez innych członków rodziny lub domowników;
• brak zatrudnienia opiekuna w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne.

W takiej sytuacji koniecznym staje się wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który powinien uchylić decyzję o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jako niezgodną z prawem lub ze stanem faktycznym i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu ośrodkowi pomocy społecznej, który zobowiązany jest do wydania kolejnej decyzji z uwzględnieniem stanowiska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a więc powinien przyznać świadczenie pielęgnacyjne opiekunowi dorosłej osoby niepełnosprawnej.

Zdarzają się jednak przypadki, że nawet po pozytywnym rozstrzygnięciu sprawy przez Wojewódzki Sąd Administracyjny właściwy GOPS czy MOPS dalej odmawia wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego, co skutkuje koniecznością ponownego przejścia postępowania odwoławczego. Procedura uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej staje się więc coraz trudniejsza, jednak nie powinno to Państwa zniechęcać do podejmowania walki o należne Państwu świadczenia, gdyż co prawda coraz trudniej jest je uzyskać, ale dalej cały czas są one przyznawane, a kwota świadczenia pielęgnacyjnego z każdym rokiem wzrasta. Ponadto za cały okres trwania postępowania odwoławczego otrzymają Państwo wyrównanie świadczenie pielęgnacyjnego, co dokładnie opisze w kolejnym akapicie.

Wyrównanie świadczenia pielęgnacyjnego

Jest to oczywiście bardzo problematyczne i wciąż niewielu opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, którzy mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne korzysta z tej możliwości. Pomimo wielu trudności z tym związanych zdecydowanie warto podjąć ten trud, gdyż świadczenie pielęgnacyjne zastępuje specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna, którego wysokość wynosi zaledwie 620,00 zł miesięcznie.

Z prostego wyliczenia wynika, iż dochodząc należnego wyższego świadczenia pielęgnacyjnego opiekun dorosłej osoby niepełnosprawnej, której niepełnosprawność powstała po uzyskaniu przez nią pełnoletności lub w przypadku kontynuowania nauki po 25 roku życia otrzymując świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2.458,00 zł zamiast specjalnego zasiłku dla opiekuna w wysokości 620,00 zł zyskuje aż 1.838,00 zł miesięcznie.

Ponadto za cały czas trwania postępowania w sprawie uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego opiekunowi dorosłej osobie niepełnosprawnej przyznane zostanie tzw. wyrównanie świadczenia pielęgnacyjnego. Wyrównanie świadczenia pielęgnacyjnego polega na jednorazowej wypłacie kwot świadczenia pielęgnacyjnego za cały okres od dnia złożenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne do dnia wydania ostatecznej decyzji o jego przyznaniu.

W praktyce procedura uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej może trwać nawet 6-8 miesięcy, więc kwota wypłacana w ramach wyrównania świadczenia pielęgnacyjnego może wynosić nawet ok. 15.000,00 zł. Jeżeli wyżej opisany proces uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej wydaje się dla Państwa zbyt trudny i skomplikowany zachęcam do kontaktu z adwokatem, celem uzyskania pomocy w uzyskaniu dla Państwa świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne, a emerytura

Podobnie jak opiekunowie osób niepełnosprawnych, których niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 roku życia, tak samo opiekunowie, którzy otrzymują emeryturę, rentę rodzinną czy socjalną lub inne świadczenia emerytalno-rentowe mogą otrzymać świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli złożą wniosek, a następnie odwołają się od odmownej decyzji GOPS czy MOPS do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a następnie, jeżeli będzie to konieczne do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego.

Możliwość taka powstała na podstawie ostatniego orzecznictwa sądów administracyjnych, które potwierdziły, że pomimo otrzymywania emerytury lub renty opiekun osoby niepełnosprawnej ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

W świetle najnowszego orzecznictwa sądów administracyjnych opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy mają ustalone prawo do jednego ze świadczeń wymienionych w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. A, nie mogą być wyłączeni w całości z prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji, gdy to świadczenie jest niższe niż świadczenie pielęgnacyjne.

Wykładnia tego przepisu musi prowadzić do takiego zdekodowania jego treści, które nie jest sprzeczne nie tylko z zasadą równości wobec prawa (art. 32 ust.1 Konstytucji), ale także z zasadami sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), czy udzielania szczególnej pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej (art. 71 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji) i osobom niepełnosprawnym (art. 69 Konstytucji). Przepis art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych prawidłowo zinterpretowany powinien znaleźć zastosowanie do sytuacji skarżącej w ten sposób, że pozbawia ją przysługującego z mocy art. 17 ust. 1 tej ustawy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego tylko do wysokości otrzymywanej emerytury.

Zachowanie powołanych wyżej zasad konstytucyjnych nastąpi jedynie w sytuacji, w której osoba mająca prawo do emerytury otrzyma świadczenie pielęgnacyjne w wysokości różnicy pomiędzy jego wysokością, a wysokością otrzymywanej emerytury. Jej sytuacja nie będzie bowiem wówczas korzystniejsza niż osoby nie posiadającej prawa do emerytury, ani też mniej korzystna niż osoby otrzymującej wyłącznie emeryturę znacznie niższą niż świadczenie pielęgnacyjne. Osoba taka będzie potraktowana także sprawiedliwie, gdyż w lepszej sytuacji znalazłby się opiekun, który nie podjąłby nigdy pracy zarobkowej w swoim życiu.

Takie podejście będzie równoznaczne z realizacją przez Państwo reprezentowane w tej sytuacji przez administrację publiczną obowiązku udzielenia skarżącej szczególnej pomocy w związku z jej trudną sytuacją materialną i społeczną związaną ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Potwierdzenie tego stanowiska możemy znaleźć w wyrokach:

• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. akt II SA/Go 833/18;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 września 2019 r., sygn. III SA/Gd 472/19;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 137/19
• Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2019r., sygn. akt I OSK 757/19;
• Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 kwietnia 2020 r., sygn. akt I OSK 1546/19;

oraz stanowisku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 29 listopada 2019 r., sygn. akt III.7064.104.2019.JA.

Zamiana emerytury na świadczenie pielęgnacyjne

W sprawie ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którym przysługuje prawo do emerytury w ostatnim czasie pojawiła również druga linia orzecznicza, która również przyznaje opiekunom świadczenie pielęgnacyjne, jednak dopiero po złożeniu przez nich oświadczenia o zawieszeniu wypłaty świadczenia emerytalnego.

W takiej sytuacji by uzyskać świadczenie pielęgnacyjne należy po uzyskaniu stosownego orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego lub Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego uzależniającego przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od zrzeczenia się prawa do emerytury, złożyć odpowiedni wniosek do ZUS lub KRUS w zależności od tego skąd emerytura jest wypłacana. Emerytura przestanie być wypłacana od początku następnego miesiąca po dniu złożeniu wniosku o zawieszenie emerytury, a w jej miejsce zacznie być wypłacane świadczenie pielęgnacyjne w pełnej kwocie, tj. 2.458,00 zł w 2023 roku.

Nie należy się jednak obawiać podjęcia decyzji w tym zakresie, gdyż rezygnacja z wypłaty emerytury nie jest stała i nieodwracalna. W celu uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego zamiast emerytury opiekun osoby niepełnosprawnej składa wniosek jedynie o zawieszenie wypłaty emerytury na czas otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego, a nie zrzeka się prawa do otrzymywania emerytury.

Jeżeli wypłata świadczenia pielęgnacyjnego zakończy się, np. z uwagi na śmierć osoby niepełnosprawnej, wystarczy złożyć wniosek do ZUS lub KRUS o wznowienie wypłaty emerytury i będzie ona ponownie wypłacana od kolejnego miesiąca po zakończeniu wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego.

Czy żonie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na męża

W ustawie  o świadczeniach rodzinnych współmałżonek nie został wprost wymieniony jako osoba, której przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, jednak współmałżonka możemy zakwalifikować do grona osób wymienionych w art 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych czyli „innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny„.

W praktyce składając wniosek o świadczenie pielęgnacyjne za opiekę nad współmałżonkiem bardzo często spotykamy się z sytuacją, otrzymania decyzji odmownej z uwagi na treść art 17 ust. 1A  ustawy o świadczeniach rodzinnych, czyli istnienie innych osób spokrewnionych z osobą wymagającą opieki. Stanowisko to wynika wprost z przepisów ustawy, jednak nie może zostać uznane za słuszne, gdyż bardzo często rodzina nie chce lub nie może sprawować niezbędnej opieki, a faktyczny obowiązek jej sprawowania spada na współmałżonka i powinien on z tego tytułu móc uzyskać świadczenie pielęgnacyjne.

Osobom znajdującym się w takiej sytuacji z pomocą po raz kolejny przyszły sądy administracyjne, które w jednolitej linii orzeczniczej przyjmują, że art. 17 ust. 1A ustawy o świadczeniach rodzinnych nie znajduje zastosowania, gdy współmałżonek stara się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Innymi słowy nawet, gdy żyją inni krewni osoby niepełnosprawnej, którzy mogliby się nią opiekować nie oznacza, to że małżonkowi nie należy się świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli w celu sprawowania opieki musiał on zrezygnować z wykonywania pracy zarobkowej lub nie może jej podjąć z tego powodu.

Stanowisko to potwierdzają wyroki:

• Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2018 r., sygn. akt I OSK 3539/18;
• Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 20 listopada 2013 r., sygn. akt I OSK 2623/12;
• Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt I OSK 251/14;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 436/20;
• Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 10 marca 2020 r. sygn. akt II SA/Bd 95/20.

Umiarkowany stopień niepełnosprawności, a świadczenie pielęgnacyjne

Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Świadczenie pielęgnacyjne można więc uzyskać również z tytułu sprawowania opieki nad osobą, która posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z dodatkowym wskazaniem, że osoba niepełnosprawna wymaga:

• konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji – pkt 7 orzeczenia;
• konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – pkt 8 orzeczenia.

W przypadku gdy w wydanym orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności nie zawarto wymienionych powyżej wskazań warto złożyć odwołanie od wydanego orzeczenia lub jeżeli termin do wniesienia odwołania już upłynął pozwać ponowne złożenie wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne dla rolników

Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób niepełnosprawnych jest przyznawane osobom, które nie pracują lub zrezygnują z pracy na rzecz sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem najbliższej rodziny. Kwestia rezygnacji z zatrudnienia w zamian za świadczenie pielęgnacyjne stanowi problem dla wielu rolników, którzy obawiają się, że w rezygnując z wykonywania działalności rolniczej stracą w przyszłości prawo do emerytury z KRUS.

W praktyce nie jest to jednak problem, gdyż opiekun osoby niepełnosprawnej który uzyskał prawo do świadczenia pielęgnacyjnego jest traktowany jako osoba pracująca, a składki na ubezpieczenie społeczne z tego tytułu opłaca za niego właściwy GOPS lub MOPS. Rolnik, który zrezygnuje z wykonywania działalności rolniczej w związku z przyznaniem mu świadczenia pielęgnacyjnego nadal będzie miał opłacane składki na KRUS, które pozwolą mu zachować ubezpieczenie zdrowotne i w przyszłości otrzymać emeryturę rolniczą.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje