Dowody w postępowaniu przygotowawczym

Postępowanie przygotowawcze, co do zasady jest prowadzone przez prokuratora, a osoba pokrzywdzona może występować w roli oskarżyciela posiłkowego. Dzięki temu poszkodowany wskutek błędu medycznego pacjent lub jego najbliższa rodzina nie muszą posiadać wiedzy prawniczej, a nad przebiegiem postępowania przygotowawczego, w tym przesłuchaniami świadków, powoływaniem biegłych czy poszukiwaniem innych dowodów czuwa odpowiednio przygotowany do tego prokurator.

W praktyce model ten sprawdza się głównie w drobnych sprawach o pospolite występki, których prokuratorzy robią setki każdego roku, dzięki czemu dokładnie wiedzą na co zwrócić uwagę, jakie dowody będą niezbędne do wykazania winy podejrzanego, a także jakie pytania zadawać biegłym.

Zgoła odmiennie wygląda sytuacja w przypadku spraw dotyczących błędów medycznych. Rzadko który prokurator posiada wiedzę i doświadczenie niezbędne do prawidłowego poprowadzenia sprawy błędu medycznego. Często prokuratorzy ograniczają się do pobieżnego przesłuchania świadków odnośnie przebiegu zdarzenia i przesłaniu szeregu ogólnych pytań do biegłego lekarza, na którego opinii opierają swoją decyzję odnośnie postawienia zarzutów lub umorzenia postepowania.

Jeżeli sprawa jest prosta i oczywista jest to wystarczające, jednak w sprawach skomplikowanych, w których zawinienie lekarza nie jest tak oczywiste, a do jego wykazania potrzebna jest szczegółowa wiedza odnośnie danej procedury medycznej, pokrzywdzony powinien wziąć sprawy w swoje ręce i aktywnie uczestniczyć w postępowaniu przygotowawczym, w praktyce przejmując jego prowadzenie od prokuratora.

Zgodnie z art. 167 kodeksu postępowania karnego „Dowody przeprowadza się na wniosek stron albo z urzędu”. Przepis ten daje więc uprawnienie pokrzywdzonemu do składania w trakcie postępowania przygotowawczego własnych wniosków dowodowych.

We wniosku dowodowym należy podać oznaczenie dowodu oraz okoliczności, które mają być udowodnione. Można także określić sposób przeprowadzenia dowodu. Wniosek dowodowy może zmierzać do wykrycia lub oceny właściwego dowodu, o czym mówi art. 169 § 1 i 2 kodeksu postępowania karnego.

Prokurator ocenia złożone przez pokrzywdzonego wnioski dowodowe i przyjmuje je lub oddala. Zgodnie z art. 170 § 1 kodeksu postępowania karnego prokurator oddala wniosek dowodowy, jeżeli:

• przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne;
• okoliczność, która ma być udowodniona, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy albo jest już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy;
• dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności;dowodu nie da się przeprowadzić;
• wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania.

Nie można oddalić wniosku dowodowego tylko na tej podstawie, że dotychczasowe dowody wykazały przeciwieństwo tego, co wnioskodawca zamierza udowodnić, co wynika bezpośrednio z art. 170 § 2 k.p.k.

Wśród dowodów o jakie można wnioskować w postepowaniu przygotowawczym należy wymienić:

• przesłuchanie oskarżonego, pokrzywdzonego i świadków. Można również wnosić o konfrontację danych osób składających sprzeczne ze sobą zeznania;
• dowody z dokumentów, w tym dokumentacji medycznej z placówki, w której doszło do błędu oraz innych placówek medycznych, w których leczył się pokrzywdzony pacjent, oświadczeń osób trzecich, opisów procedur medycznych itp;
• opinie biegłych, najczęściej lekarzy określonych specjalizacji, a także zespołów lekarzy różnych specjalizacji. Po uzyskaniu opinii można wnosić do niej uwagi, wnioskować o jej uzupełnienie, a nawet wydanie kolejnej opinii przez innych lekarzy.oględziny i sekcję zwłok, jeżeli nie została wykonana zaraz po śmierci pacjenta.
• jeżeli pacjent został już pochowany można wnosić do prokuratora o zarządzenie jego ekshumacji w celu poddania badaniom.
• przeszukanie i zatrzymanie dokumentów, to kolejny dowód, który warto zgłosić szczególnie na początku postepowania przygotowawczego, a najlepiej od razu w zawiadomieniu o przestępstwie. Jest to o tyle ważne, że w sprawach błędów medycznych często dochodzi do manipulacji przy dokumentacji medycznej pacjentów, więc jej zabezpieczenie na początku postępowania może temu zapobiec.

To oczywiście nie wszystkie dowody, które można, a często wręcz należy zgłosić w ramach postepowania przygotowawczego, jednak wszystko zależy od danego przypadku i posiadanych na jego temat informacji.

W każdym przypadku warto jednak aktywnie uczestniczyć w tym postępowaniu, gdyż zdanie się w całości na prokuratora może doprowadzić do umorzenia postepowania wobec stwierdzenia braku ustawowych znamion czynu zabronionego.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje