Strona główna » Wnioski dowodowe

Wnioski dowodowe

Wnioski dowodowe

Istotą postępowania sądowego w sprawie o odszkodowanie jest udowodnianie przed sądem cywilnym odpowiedzialności pozwanego za powstałą szkodę, a więc w sprawach dotyczących błędu medycznego, celem powoda jest udowodnienie, że pozwany dopuścił się błędu w sztuce lekarskiej, a następnie wykazanie, że na skutek błędu lekarskiego życie powoda uległo gruntownym zmianom na gorsze, doświadczył on stałego uszczerbku na zdrowiu, bólu i cierpienia oraz poniósł określone straty materialne lub będzie je ponosić także w przyszłości.

Wnioski dowodowe to najważniejsza część pozwu o zapłatę, ważniejsza nawet od właściwie sformułowanych roszczeń o odszkodowanie, zadośćuczynienie czy rentę. W niniejszym artykule dokładnie wyjaśnię i opiszę:

  • Co to jest wniosek dowodowy;
  • Dlaczego tak ważne jest prawidłowe sformułowanie wniosków dowodowych w kpc;
  • Jakie wnioski dowodowe możemy składać w postępowaniu cywilnym;
  • Dowód z przesłuchania świadków i stron;
  • Dowód z opinii biegłego sądowego;
  • Dowód z dokumentu.

 

Wniosek dowodowy

 

Celem postępowania sądowego jest co prawda uzyskanie odszkodowania zadośćuczynienia czy renty dla osoby poszkodowanej to jednak, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego zgłoszone w pozwie roszczenia możemy na każdym etapie postępowania sądowego zmodyfikować, a więc zmniejszyć lub rozszerzyć, dopasowując je do przebiegu postępowania dowodowego i faktów ujawnionych w jego trakcie.

W przypadku wniosków dowodowych, niestety nie ma już takiej możliwości. Zgodnie z art. 217 § 2 kpc „Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.”

W praktyce o ile konieczność przeprowadzenia danego dowodu nie wynika bezpośrednio z informacji uzyskanych wskutek dowodów przeprowadzonych w trakcie postępowania sądowego lub możliwość przeprowadzenia dowodu nie powstanie już po złożeniu pozwu o odszkodowanie, sąd cywilny najprawdopodobniej oddali wniosek dowodowy, który nie był zawarty w pozwie o odszkodowanie jako spóźniony.

Dla przykładu, w pozwie były zawarte wnioski o przesłuchanie lekarza, który wystawił diagnozę i zdecydował o sposobie leczenia pacjenta, lekarza, z którym ten lekarz się konsultował oraz pielęgniarki, która asystowała przy badaniach. Z ich zeznań złożonych w trakcie postępowania sądowego wynika jednak, iż swoją opinię na temat sposobu leczenia pacjenta wydał jeszcze jeden lekarz innej specjalizacji, a treść jego opinii miała wpływ na decyzje o wyborze konkretnego sposobu leczenia poszkodowanego pacjenta. – W takiej sytuacji sąd przyjmie wniosek dowodowy, który nie był zgłoszony w pozwie, gdyż powód nie posiadał wiedzy na temat konsultacji z kolejnym lekarzem i nie mógł zgłosić tego dowodu wcześniej.

 

Wnioski dowodowe w postępowaniu cywilnym

 

Wnioski dowodowe w postępowaniu cywilnym powinny być oparte na informacjach, które posiadamy oraz zmierzać do uzyskania w trakcie postępowania sądowego informacji, których nam brakuje do udowodnia swoich racji.

Obmyślanie i przygotowanie tej strategii jest zawsze najtrudniejszym elementem przygotowywania pozwu o odszkodowanie i prowadzenia całego postępowania sądowego, jednak to właśnie od trafności złożonych wniosków dowodowych w głównej mierze będzie zależeć końcowy sukces procesu cywilnego.

W przeciwieństwie do postępowania karnego lub postępowania w sprawach rodzinnych, sąd w postępowaniu cywilnym, nie bierze aktywnego udziału w sprawie, nie składa wniosków dowodowych, a nawet nie zawsze zadaje pytania stronom, świadkom czy biegłym, pozostawiając wszystkie te czynności do wykonania stronom postępowania, a przede wszytkim ich pełnomocnikom.

Przed złożeniem pozwu o odszkodowanie, należy więc:

  • dokładnie zapoznać się z posiadanymi informacjami i dokumentami w sprawie,
  • w miarę możliwości uzyskaćprywatną opinię biegłego lub chociaż konsultację od lekarza odpowiedniej specjalizacji
  • wystąpić doWojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych w celu uzyskania jej stanowiska
  • uzyskać stanowisko zakładu ubezpieczeń pozwanego, który również ma obowiązek skonsultować sprawę z odpowiednim lekarzem i udostępnić nam wydaną przez niego w danej sprawie opinię medyczną.

Jeżeli przed złożeniem pozwu o odszkodowanie wykonamy wszystkie czynności, które można było wykonać na tym etapie, a w trakcie postępowania sądowego pojawi się konieczność złożenia nowych wniosków dowodowych, sąd cywilny powinien je uwzględnić i przeprowadzić widząc, że składając pozew o odszkodowanie nie pominęliśmy żadnych okoliczności.
Dokładnie i kompleksowo przeprowadzone postępowanie dowodowe jest najlepszą gwarancją końcowego sukcesu w postępowaniu przed sądem cywilnym, dlatego też tak ważnym jest, by wykorzystać wszystkie możliwości dowodowe w sprawie.

 

Opinia biegłego sądowego

 

Dowód z opinii biegłego sądowego jest jednym ze środków dowodowych przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego. Poniżej dokładnie opiszę jakie są wady i zalety tego środka dowodowego i czy warto go stosować w postępowaniu sądowym w sprawie błędu medycznego.

Zgodnie z treścią art. 278 § 1 kpc – W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Główną przesłanką dopuszczenia przez sąd opinii biegłego w sprawie jest zatem konieczność uzyskania wiadomości specjalnych, czyli np. wiedzy medycznej, której sąd ani strony zazwyczaj nie posiadają.

W praktyce w większości spraw o ustalenie błędu w sztuce lekarskiej lub jego skutków, sądy uwzględniają wnioski stron o powołanie biegłych sądowych lekarzy danej specjalizacji lub nawet zespołów biegłych, gdyż bez ich informacji nie jest możliwe rozstrzygnięcie tak skomplikowanej sprawy jak te dotyczące błędów medycznych czy ich skutków.

Składając wniosek dowodowy o powołanie biegłego sądowego w celu wydania przez niego opinii w sprawie, należy jednocześnie wskazać okoliczności, co do których ma się wypowiedzieć biegły. Nie wystarczy więc wskazać, że wnosimy o powołanie biegłego lekarza specjalizacji chirurg-ortopeda na okoliczność zbadania czy przy zabiegu doszło do zdarzenia medycznego, czyli potocznie mówiąc błędu medycznego.

We wniosku należy dokładnie opisać jakie kwestie biegły sądowy ma zbadać i pytania, na które ma odpowiedzieć. Często oprócz zbadania prawidłowości postępowania szpitala lub lekarza biegłemu sądowemu zleca się również ocenę skutków błędu medycznego poprzez ustalenie trwałego uszczerbku na zdrowiu jaki odniósł pacjent w skutek zdarzenia medycznego, a także jakie są prognozy, co do możliwości powrotu pacjenta do stanu zdrowia sprzed zdarzenia.

 

Opinia biegłego w postępowaniu cywilnym

 

Wydawać by się zatem mogło, że w każdej sprawie dotyczącej błędu medycznego koniecznym jest powołanie biegłego sądowego w celu wydania przez niego opinii w sprawie. W praktyce jednak nie zawsze jest to najlepsze rozwiązanie. W większości przypadków lekarze dysponują kilkoma różnymi metodami leczenia pacjenta, a w momencie badania i stawiania diagnozy przez lekarza nie zawsze istnieje możliwość wyboru jednego słusznego sposobu leczenia.

Możemy się spotkać z sytuacjami, gdzie kilku lekarzy wypowiadających się w danej sprawie będzie wskazywać zupełnie inne metody leczenia, a każda z nich będzie dopuszczalna w świetle aktualnej wiedzy medycznej, co w rezultacie uniemożliwi wykazanie błędu medycznego.

Jeżeli więc dysponujemy opinią, że w sprawie doszło do zdarzenia medycznego wydaną przez Wojewódzką Komisję ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, lekarza orzecznika zakładu ubezpieczeń lub prywatnie powołanego biegłego, warto się poważnie zastanowić czy w pozwie należy wnosić o powołanie kolejnego biegłego, a przynajmniej co do jakich okoliczności ma się on wypowiadać.

Czasami warto ograniczyć zakres opinii jedynie do ustalenia rozmiarów uszczerbku poniesionego przez poszkodowanego pacjenta, zamiast oczekiwać kolejnego potwierdzenia, że szpital lub lekarz popełnili błąd medyczny, gdyż w oczach kolejnego lekarza to samo działanie może wydać się słuszne lub co najmniej usprawiedliwione w świetle alternatywnych sposobów leczenia danego przypadku.

 

Zarzuty do opinii biegłego

 

Składając wniosek o dopuszczenie przez sąd cywilny dowodu z opinii biegłego należy jednocześnie wskazać tezę na jaką biegły sądowy ma zostać przez sąd powołany, a najlepiej od razu we wniosku wskazać konkretne pytania, na które biegły ma odpowiedzieć w sporządzonej przez siebie opinii.

Opinia biegłego w postępowaniu cywilnym sporządzana jest pisemnie i przekazywana do sądu, który następnie przekazuje ją stronom. Każda ze stron ma możliwość zazwyczaj w terminie 14 lub 21 dni:

  • ustosunkować się do przesłanej opinii biegłego,
  • wnieść zarzuty do opinii biegłego;
  • wnieść o uzupełnienie przez biegłego wydanej opinii o odpowiedzi na dodatkowe pytania lub rozwinięcie już udzielonych odpowiedzi.

 

Kwestionowanie opinii biegłego w postępowaniu cywilnym jest czymś normalnym i zdarza się praktycznie w każdej sprawie, gdyż niezależnie od treści i wartości merytorycznej opinii wydanej przez biegłego sądowego co najmniej jedna ze stron procesu na pewno nie będzie z niej zadowolona i będzie chciała napisać od niej odwołanie.

Po otrzymaniu odwołania jednej lub obu stron postępowania cywilnego biegły sądowy ustosunkowuje się pisemnie do dodatkowych pytań i zarzutów wobec wydanej przez siebie opinii. Opinię uzupełniającą również można kwestionować i wnosić do niej zarzuty.

Pisemna uzupełniająca opinii biegłego również podlega kwestionowaniu, a ponadto można wnioskować o wezwanie biegłego na rozprawę celem jego przesłuchania lub domagać się powołania innego biegłego tej samej specjalizacji celem potwierdzenia lub podważenia treści wydanej opinii.

 

Koszt biegłego sądowego

 

Postępowanie przed sądem cywilnym jest co do zasady płatne, więc dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego również będzie się wiązać z kosztami dla strony, która złoży taki wniosek dowodowy. Jeżeli obie strony będą wnioskować o powołanie takiego samego biegłego lekarza sądowego, koszt sporządzenia przez niego opinii poniosą obie strony, zazwyczaj po połowie.

Oczywiście strona zwolniona z kosztów postępowania sądowego w całości nie będzie ponosić kosztów opinii biegłego lekarza sądowego, a jeżeli zwolnienie od kosztów procesu jest częściowe to poniesie z tego tytułu niższe koszty.

Koszt opinii wydanej przez biegłego sądowego w ramach postępowania cywilnego zależy przede wszystkim od:

  • ilości biegłych sądowych potrzebnych do wydania opinii;
  • doświadczenia biegłych lekarzy sądowych i ich tytułów naukowych;
  • stopnia skomplikowania sprawy;
  • obszerności materiału dowodowego;
  • konieczności przeprowadzenia osobistego badania osoby poszkodowanej.

Przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego sądowego czy to lekarza czy biegłego innej specjalizacji sąd zobowiązuje strony do uiszczenia zaliczki na koszty opinii. Zaliczka stanowi zazwyczaj tylko część kosztu opinii biegłego i zazwyczaj wynosi od 500 do 2.000 zł. Dopiero po zapłaceniu zaliczki sąd przekazuje akta biegłemu celem wykonania wnioskowanej opinii.

Koszty opinii biegłych sądowych są rozliczane po zakończeniu procesu i zwracane stronom stosunkowo do ich zwycięstwa w sprawie, co opisałem dokładnie w artykule dotyczącym kosztów sądowych i wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych.

 

Przesłuchanie świadka i przesłuchanie stron

 

Proces sądowy większości osób kojarzy się głównie z długimi i błyskotliwymi przesłuchaniami kolejnych świadków lub stron przez adwokatów, którzy za pomocą sprytu i elokwencji oraz misternie ułożonego planu przesłuchania, wyciągają z nich informacje, które decydują o korzystnym wyroku sądowym.

W rzeczywistości w przypadku spraw dotyczących błędów medycznych przesłuchania nie wyglądają już tak atrakcyjnie jak w amerykańskich filmach, a przede wszystkim nie są tak decydujące dla losów postępowania sądowego.

Dowód z przesłuchania świadków i stron jest oczywiście stosowany w większości przypadków, jednak jest raczej dowodem pobocznym, uzupełniającym, którego celem jest zobrazowanie sądowi:

  • jak wyglądał proces leczenia,
  • jakie były zachowania i podejście lekarzy,
  • jakie czynności oni wykonali i w jakim czasie
  • czego nie wykonali,
  • jaki jest stan zdrowia osoby poszkodowanej
  • jaki uszczerbek na zdrowiu poniosła ona skutek błędu lekarskiego.

Decydujące dla losów procesu informacje znajdują się jednak w dokumentacji medycznej.

 

Wniosek o przesłuchanie świadka

 

Podstawą wniosku o przesłuchanie świadka jest art. 258 k.p.c., natomiast podstawę do przesłuchania strony postępowania stanowi art. 299 k.p.c. Składając wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka lub strony należy dokładnie wskazać na jakie okoliczności ma się odbyć to przesłuchanie.

Zadawać pytania osobie przesłuchiwanej mogą zarówno sąd jak i obie strony postępowania. Dodatkowo w przypadku wątpliwości co do prawdziwości zeznań świadka sąd może odebrać od niego przyrzeczenie lub skonfrontować go z innym świadkiem co do spornych okoliczności pojawiających się w ich zeznaniach.

W praktyce w spawach o błąd lekarski dowód z przesłuchania stron ogranicza się zazwyczaj do przesłuchania powoda, który dokładnie opowiada o przebiegu leczenia, informacjach uzyskiwanych od lekarzy, wykonywanych zabiegach, ich skutkach oraz opisuje swój aktualny stan zdrowia będący wynikiem popełnionego przez szpital błędu medycznego. W przypadku błędu ze skutkiem śmiertelnym jako strona występuje przedstawiciel najbliższej rodziny zmarłego.

Świadkowie natomiast zazwyczaj powoływani są w celu opisania konkretnych okoliczności lub okresów procesu leczenia, weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji medycznej, czy przedstawienia procesu myślowego lub decyzyjnego jaki zachodził przy stawianiu przez lekarzy diagnozy lub podejmowaniu decyzji odnośnie wyboru sposobu leczenia pacjenta.

Decydując się na składanie wniosków o przesłuchanie świadków należy zawsze bardzo dokładnie przemyśleć i zaplanować, jakich okoliczności ma dotyczyć przesłuchanie i czy na pewno okoliczności tych nie da się udowodnić w inny sposób.

Ma to tak duże znaczenie, gdyż trzeba pamiętać, że dowód z zeznań świadków lub stron jako dowód osobowy jest zawsze obarczony pewną dozą ryzyka. W wyniku stresu lub upływu czasu, a niekiedy nawet złej woli zeznania świadków mogą odbiegać od rzeczywistości, w skutek czego, źle przeprowadzony dowód z przesłuchania świadka lub strony może bardziej zaszkodzić niż pomóc w odniesieniu końcowego sukcesu w procesie sądowym.

 

Przesłuchanie w drodze pomocy prawnej

 

Dowód z przesłuchania świadków czy strony pomimo, iż nie jest najważniejszym środkiem dowodowym w trakcie procesu sądowego to jest on zgłaszany praktycznie w każdej sprawie. Jest to oczywiście słuszne podejście, gdyż aspekt ludzki jest bardzo ważny w każdym postępowaniu sądowym.

Dzięki temu sędzia zastanawiając się przed wydaniem wyroku w sprawie oraz określeniem należnych osobie poszkodowanej kwot odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty ma przed oczami obraz osoby poszkodowanej, jej rodziny i problemów z jakimi się zmagają, a nie tylko kolejną teczkę pełną akt.

Dość często zdarza się jednak, że proces w sprawie o odszkodowanie toczy się przed sądem odległym o setki kilometrów od miejsca zamieszkania powoda lub powołanych w sprawie świadków, co może stanowić dla nich zaczyny problem, a nawet zniechęcić do udziału w postępowaniu sądowym i złożenia zeznań w charakterze świadka.

By zaradzić tego typu problemom powstała instytucja przesłuchania świadka lub strony w drodze pomocy prawnej. Przesłuchanie w drodze pomocy prawnej polega na przesłuchaniu świadka lub strony, które mieszkają daleko od sądu, przed którym toczy się proces cywilny przez sąd rejonowy właściwy dla ich miejsca zamieszkania.

Sąd przesłuchujący świadków w miejscu ich zamieszkania dostaje na ten czas pełne akta sprawy. Udział w przesłuchaniu świadków w drodze pomocy prawnej mogą wziąć również strony oraz ich pełnomocnicy, jednak nie jest to obowiązkowe. Pytania dla przesłuchiwanych w ramach pomocy prawnej świadków można przesłać również pisemnie.

Przesłuchanie strony lub świadków w ramach pomocy prawnej odbywa się na wniosek strony złożony pisemnie lub ustnie do protokołu. Wniosek o przesłuchanie świadka w miejscu zamieszkania jest bezpłatny i może być złożony na każdym etapie postępowania sądowego.

 

Dowód z dokumentu

 

Podstawą każdego postępowania sądowego dotyczącego błędu medycznego jest pełna dokumentacja medyczna z przebiegu leczenia. Jest to najważniejszy dowód w całym procesie cywilnym, gdyż zazwyczaj na jego podstawie stwierdza się czy w danym przypadku mamy czy nie mamy do czynienia z błędem w sztuce lekarskiej.

Zgodnie z art. 245 k.p.c. – „dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.”

Dowodem w procesie cywilnym dotyczącym błędu medycznego mogą być też dokumenty od prywatnych lekarzy lub lekarzy z innych szpitali lub przychodni. Takie wyniki badań są szczególnie cenne w sprawach dotyczących np. zakażenia szpitalnego.

Co prawda każdy szpital przed rozpoczęciem zabiegu powinien zbadać pacjenta, by upewnić się, że nie został on zakażony już wcześniej, jednak niejednokrotnie badania te nie są przeprowadzane lub ich wyniki ulegają zagubieniu. W takiej sytuacji posiadanie własnych wyników badań sprzed wizyty w szpitalu pozwala jednoznacznie udowodnić, że do zakażenia musiało dojść w szpitalu.

Pisemne opinie prywatnych biegłych również stanowią dowód z dokumentu i mogą być przedstawiane w trakcie trwania procesu na poparcie okoliczności odnośnie poprawności zastosowania lub skuteczności danej metody leczenia.

Dowodem z dokumentu są również wszelkie zaświadczenia, oświadczenia i inne tego typu dokumenty zawierające stanowisko lub informację danej osoby, która je sporządziła.

 

Dokumentacja medyczna jako dowód w sprawie

 

Dokumentacja medyczna z procesu leczenia jest traktowana jako dokument prywatny. Można w niej więc znaleźć informacje na temat:

  • jakie badania lub zabiegi i w jakim czasie były wykonywane.
  • w jaki sposób był monitorowany stan zdrowia pacjenta.
  • jakie zostały podane pacjentowi leki.

Te i wiele innych podobnych informacji składa się na pełny obraz przebiegu procesu leczenia pacjenta, który następnie należy porównać z modelowym procesem leczenia w przypadku danej choroby lub schorzenia, by stwierdzić, czy dany pacjent był leczony zgodnie z aktualną wiedzą i sztuką medyczną. Każde odstępstwo w przebiegu procesu leczenia może stanowić podstawę do stwierdzenia, iż w sprawie został popełniony błąd medyczny.

Podstawowym problemem, z jakim spotykamy się w procesach sądowych dotyczących błędów lekarskich jest rzetelność i kompletność dokumentacji medycznej prowadzonej przez szpital lub danego lekarza. Często zdarzają się sytuacje, w których wydana przez szpital kopia dokumentacji medycznej jest niekompletna, wybrakowana lub nawet zawiera dokumenty stworzone już po zakończeniu leczenia pacjenta.

W przypadku fałszowania dokumentacji medycznej przez szpital lub lekarza znajduje zastosowanie art. 245 k.p.c. zgodnie z którym: „Jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.”

Przepis ten stanowi wyjątek od zasady dowodowej i nakłada na szpital lub lekarza ciężar udowodnienia, że kopia dokumentacji medycznej wydanej pacjentowi lub jego rodzinie jest pełna, kompletna i nie zawiera fałszywych, dołożonych już po zakończeniu leczenia dokumentów.

Na podstawie art. 254 k.p.c. zbadanie prawdziwości dokumentów można powierzyć również biegłemu.

 

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje

1 komentarz do “Wnioski dowodowe”

  1. Szanowni Państwo,

    zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.

    Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.

    Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*