Błąd medyczny

Błędy medyczne nie są łatwe do wykazania, ale możliwe pod warunkiem prawidłowego poprowadzenia postępowań, które mają na celu wykazanie błędu medycznego.

Z poniższego artykułu można się dowiedzieć:

• kiedy powinno się rozważyć dochodzenie roszczeń z tytułu błędu medycznego?
• jak dochodzić odszkodowania przed zakładem ubezpieczeń?
• jak walczyć w procesie o błąd medyczny w sądzie?
• czy dokumentacja medyczna wystarczy do wygrania procesu o błąd medyczny?

Błąd Medyczny – Definicja

Błąd medyczny w dużym uproszczeniu to takie działania albo zaniechania personelu medycznego, które są sprzeczne z zasadami aktualnej wiedzy medycznej. Warunkiem, aby mówić o błędzie medycznym jest:

• nieprawidłowe, niezgodne z aktualną wiedzą medyczną zachowanie personelu medycznego;
• szkoda, której pacjent doznał z powodu błędu personelu;
• bezpośredni związek pomiędzy szkodą, a zachowaniem lekarzy, pielęgniarek.

Powyższe przesłanki muszą być spełnione łącznie. Wystarczy brak którejkolwiek i nie będzie mowy o błędzie medycznym.

Tytułem przykładu – nie będzie błędem medycznym fakt opóźnienia w przeprowadzeniu operacji, jeśli nie spowodowało to negatywnego skutku dla pacjenta (np. operacja była planowa).

Opóźnienie w przeprowadzeniu operacji będzie natomiast błędem medycznym, gdy z powodu zbyt późnego przeprowadzenia operacji pacjent dozna szkody – np. dojdzie do powiększenia się stanu zapalnego, konieczne będzie rozszerzenie zakresu operacji. Warunkiem jest, aby konieczność przeprowadzenia operacji pojawiła się wcześniej niż miała miejsce operacja:

• lekarze mieli kilka godzin wcześniej wyniki badań świadczące o rozwijającym się stanie zapalnym, wiedzieli, że operacja jest konieczna już wtedy, ale jej nie wykonali;
• lekarze nie zajmowali się pacjentką, więc nie zorientowali się, że operacja jest konieczna.

Błąd medyczny – Jak udowodnić i gdzie zgłosić

Zaistnienie błędu medycznego to jedno, a jego udowodnienie to druga kwestia. Gdyby było inaczej wystarczyłoby zgłosić szkodę lub złożyć pozew i czekać na odszkodowanie oraz zadośćuczynienie. Polskie prawo w taki sposób jednak nie funkcjonuje.

Po pierwsze zgodnie z kodeksem cywilnym (art.6) to osoba, która żąda odszkodowania za błąd medyczny powinna go udowodnić. Co to w praktyce oznacza i jak udowodnić? O tym poniżej.

Do udowodnienia błędu medycznego koniecznością jest:

• uzyskanie pełnej dokumentacji medycznej,
• uzyskanie potwierdzenia wizyt lekarskich i zaświadczeń od lekarzy,
• przesłuchanie świadków, w tym lekarzy,
• powołanie biegłego, który oceni zgromadzoną dokumentację,
• zebranie wszystkich faktur i paragonów.

Udowodnienie to wykazanie ponad wszelką wątpliwość:

• w jaki sposób doszło do błędu medycznego,
• na czym dokładnie polegał błąd medyczny,
• kto dopuścił się błędu medycznego,
• jakie konsekwencje ponosi pacjent z powodu błędu medycznego.

Błędu medycznego można dochodzić albo na drodze postępowania przedsądowego, czyli przed towarzystwem ubezpieczeń, w którym szpital posiada polisę OC albo w sądzie. W zależności od wybranej drogi dochodzenie roszczeń z błędu medycznego wygląda odmiennie.

Błąd medyczny – wezwanie do zapłaty – wzór

Podstawą działalności towarzystw ubezpieczeń jest osiąganie przez nie zysku. Tym samym w interesie zakładów ubezpieczeń nie jest dobrowolne wypłacanie odszkodowania i zadośćuczynienia pacjentowi poszkodowanemu na skutek błędu medycznego.

W celu uzyskania roszczeń odszkodowawczych za błąd medyczny w pierwszej kolejności należy wezwać do zapłaty szpital lub ubezpieczyciela, w którym szpital ma wykupioną polisę OC. Najlepiej zrobić to poprzez zgłoszenie szkody w którym powinno się bardzo dokładnie opisać proces leczenia oraz jeszcze dokładniej nieprawidłowości, które popełnił lekarz, czy też inny personel szpitala.

Trzeba być świadomym, że samo opisanie procesu leczenia i liczenie na to, że lekarz, który opiniuje sprawę dla zakładu ubezpieczeń zauważy błąd medyczny, wyręczy nas w naszych staraniach o jego udowodnienie jest mocno ryzykowne.

Standard jest inny. Nawet bardzo dokładne opisanie nieprawidłowości w procesie leczenia (co wymaga wiedzy medycznej i doświadczenia w prowadzeniu spraw błędów medycznych) często prowadzi do wydania negatywnej opinii lekarza z danego zakładu ubezpieczeń.

Codziennością są nawet tak szokujące stwierdzenia jak to, że „może i doszło do nieprawidłowości, ale pacjent był chory, więc i tak pewnie zmarłby w najbliższym czasie”.

Skutkiem takiej opinii jest wydanie decyzji odmawiającej uznania odpowiedzialności za błąd medyczny przez zakład ubezpieczeń, gdyż nie mamy spełnionej trzeciej przesłanki, o której wspominałam na początku artykułu – bezpośredniego związku pomiędzy nieprawidłowością (do której doszło), a szkodą (zgonem).

Jak można wywnioskować z powyższego – niewskazanie nieprawidłowości i nie poparcie ich konkretnymi dowodami (np. wpisami w dokumentacji medycznej) daje bardzo duże szanse na odmowę wypłaty świadczeń z tytułu błędu medycznego przez towarzystwa ubezpieczeń.

Dlatego, aby udowodnić błąd medyczny przed ubezpieczycielem konieczne są:

• pełna dokumentacja medyczna potwierdzona za zgodność z oryginałem,
• konkretne zarzuty dotyczące nieprawidłowości i ich skutków,
• zgłoszenie konkretnych zarzutów do opinii biegłego, jeśli jest ona nierzetelna.

Błąd medyczny – Pozew

Z uwagi na trudności w udowodnieniu błędu medycznego przed zakładem ubezpieczeń koniecznością w większości spraw jest skierowanie sprawy do sądu cywilnego.

W postępowaniach sądowych rygory związane z dowodami są dość duże. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego wszelkie dowody należy zgłaszać w pozwie, gdyż spóźnione dowody sąd pomija.

Oznacza to, że jeśli pacjent chce uzyskać odszkodowanie za błąd medyczny musi udowodnić przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej, czyli zazwyczaj lekarza bądź szpitala. Musi udowodnić, że doszło do błędu medycznego.

Tym samym nie wystarczy złożenie pozwu, który spełnia wymogi formalne, ale nie jest merytorycznie napisany. Innymi słowy niewiele wart jest pozew w sprawie o błąd medyczny, do którego nie dołączymy:

• pełnej, potwierdzonej za zgodność z oryginałem dokumentacji medycznej (jej uzyskanie wcale nie jest takie łatwe jak się wydaje – szpitale niejednokrotnie wysyłają dokumentację medyczną, nawet dołączają zaświadczenie, że jest ona pełną dokumentacją medyczną, choć po jej przejrzeniu okazuje się, że nie zawiera wszystkiego – jeśli nie wiemy co powinno się w niej znajdować po prostu się nie zorientujemy, czy jest pełna). Na marginesie – czasami o wygraniu sprawy decyduje jeden dokument, jeden wynik badania, o czym szpitale doskonale wiedzą nie załączając go do dokumentacji medycznej wysyłanej pacjentowi, w tym kontekście dokumentacja medyczna pozwala wygrać proces medyczny;
• uzyskanych zaświadczeń od innych lekarzy, że stan, w którym pacjent się do nich zgłosił (po zakończeniu leczenia w pozwanym szpitalu) jest efektem nieprawidłowości albo że stan ten był zły;
• wskazania naocznych świadków, którzy pomogą w uwiarygodnieniu naszego przebiegu procesu leczenia;
• innych dokumentów, zależnych każdorazowo od ocenianej sprawy, które pomogą w wywalczeniu roszczeń za skutki błędu medycznego. Czasami jest to uzyskanie wyników zewnętrznych kontroli, czasami zainicjowanie tych kontroli, a czasami uzyskanie informacji czy lekarz był np. od 40 godzin w pracy.

Mniejszy reżim dowodowy występuje w przypadku zakażeń szpitalnych. Nie oznacza to, że nie trzeba załączać dokumentacji medycznej, czy nie zgłaszać wniosków dowodowych, lecz że przeprowadzone dowody nie muszą dać jednoznacznej odpowiedzi na pytanie:

• kiedy dokładnie doszło do zakażenia,
• w jakim mechanizmie doszło do zakażenia,
• kto za niego odpowiada za zakażenie pacjenta.

Do wykazania błędu medycznego w przypadku zakażenia wystarczy bowiem, że pacjent uprawdopodobni, iż do zakażenia doszło w danym szpitalu. Nie jest konieczne udowodnienie, że na 100 % tak, a nie inaczej przebiegał proces leczenia.

Stanowisko to jest dominujące w doktrynie na co wskazuje m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie o sygn. III CSK 429/06, zgodnie z którym ,,w sprawach dotyczących tzw. zakażeń szpitalnych możliwe i uzasadnione jest przyjęcie niedbalstwa placówki służby zdrowia w drodze domniemania faktycznego, przy braku dowodu przeciwnego.”

Podsumowując, to pacjent musi udowodnić, że doszło do błędu medycznego. Jeśli spełni ten obowiązek starannie oraz w sposób wyczerpujący może swoimi działaniami przyspieszyć toczące się postępowanie i zapewnić sobie szansę na wygraną w sprawie o błąd medyczny.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje