Wojewódzka komisja ds. orzekania o zdarzeniach medycznych

 W dniu 1 stycznia 2012 r. ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta powołano szesnaście wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, które orzekają, czy doszło do zdarzenia medycznego. Rozwiązanie takie miało na celu usprawnienie i skrócenie procedury uzyskiwania przez pacjentów odszkodowań.

W artykule znajdą Państwo informacje dotyczące:

• czym jest wojewódzka komisja ds. orzekania o zdarzeniach medycznych;
• co to jest zdarzenie medyczne;
• jakie odszkodowanie należy się za zdarzenie medyczne;
• jakie są koszty postępowania przez wojewódzką komisją ds. orzekania o zdarzeniach medycznych;
• czy można prowadzić jednocześnie postępowanie przed wojewódzką komisją ds. orzekania o zdarzeniach medycznych, sądem i prokuraturą.

Komisja do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych

Wojewódzka Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych to organ, który działa przy każdym Urzędzie Wojewódzkim. W jej skład wchodzi 14 członków. Ośmiu kandydatów jest wybieranych spośród środowiska lekarzy, pielęgniarek, położnych oraz  adwokatów i radców prawnych.

Pozostałych 6 członków wybiera wojewoda spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje pozarządowe działające na rzecz praw pacjentów. Każdą sprawę rozpatruje wylosowany czteroosobowy skład spośród osób, które wymieniono powyżej.

Zapewne pojawia się teraz pytanie w jakim celu toczyć postępowanie przed Wojewódzką Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, skoro istnieją sądy, w których można dochodzić sowich roszczeń z zakresu błędów medycznych.

Trzeba zacząć od tego, iż najpoważniejszą przeszkodą, jaką napotyka się w postępowaniu przed sądem będąc osobą poszkodowaną z powodu błędu medycznego jest wymóg wykazania winy sprawcy szkody. Tradycyjny, sądowy reżim odpowiedzialności odszkodowawczej nie chroni w sposób dostateczny pacjenta, który doznał szkody w związku z udzielaniem mu świadczeń zdrowotnych.

Tymczasem występując z wnioskiem do Wojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych nie trzeba udowadniać zawinienia konkretnego lekarza. Wystarczające jest wykazanie, że doszło do zdarzenia medycznego bez wskazywania kto zawinił.

Postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych stanowi nowy model pozasądowego dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za negatywne skutki zdarzeń medycznych. Sposób ten dotyczy tylko szkód wyrządzonych w szpitalu w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, zwanych świadczeniami szpitalnymi.

Oznacza to, iż przed komisją można dochodzić swoich praw tylko wtedy, gdy do popełnienia błędu medycznego doszło w szpitalu. Nie ma natomiast takiej możliwości, gdy błąd medyczny popełniono np. w przychodni, czy prywatnym gabinecie lekarskim. W takiej sytuacji pozostaje droga sądowa lub wystąpienie do ubezpieczyciela określonego podmiotu leczniczego.

Należy pamiętać, iż wystąpić do komisji można tylko w przypadku, gdy doszło do zdarzenia medycznego.

Zdarzenie Medyczne

Zdarzenie medyczne to pojęcie uregulowane w art. 67A ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zgodnie z którym zdarzenie medyczne obejmuje zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta albo śmierć pacjenta wywołane niezgodnymi z aktualną wiedzą medyczną:

• diagnozy, jeśli spowodowała niewłaściwe leczenie albo opóźnienie właściwego leczenia,
• leczenia, w tym przeprowadzenia operacji,
• zastosowania produktu albo wyrobu leczniczego.

Aby stwierdzić, że doszło do zdarzenia medycznego muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:

• przyczyna, czyli zdarzenie, które wyrządziło szkodę (niewłaściwa diagnoza, leczenie lub zastosowanie produktu leczniczego.)
• skutek, czyli szkoda, która ma charakter majątkowy bądź krzywda, czyli np. cierpienie pacjenta.
• podstawa odpowiedzialności, czyli uznanie, że działanie, które doprowadziło do wystąpienia szkody było niezgodne z aktualną wiedzą medyczną.

Odszkodowanie za zdarzenie medyczne

Za negatywne skutki zdarzenia medycznego dla zdrowia lub życia pacjenta można domagać się odszkodowania i zadośćuczynienia. Art. 67K ust. 7 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje możliwość ubiegania się o świadczenie odszkodowawcze z tytułu zdarzenia medycznego w odniesieniu do jednego pacjenta w wysokości:

• 100.000,00 zł – z tytułu zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta;
• 300.000,00 zł – z tytułu śmierci pacjenta. Jest to jednak kwota łączna dla wszystkich jego członków rodziny.

Niestety Wojewódzka Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych nie ma uprawnień do ustalania kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia odpowiedniej do skutków danego zdarzenia medycznego. Komisja stwierdza jedynie, że w danej sprawie doszło do zdarzenia medycznego i nakłada na odpowiedzialny podmiot obowiązek przedstawienia propozycji odszkodowania i zadośćuczynienia za jego skutki.

W praktyce szpitale bardzo często nadużywają tego przepisu oferując poszkodowanym pacjentom lub w przypadku śmierci pacjenta jego rodzinie symboliczne kwoty odszkodowań, np. w wysokości 1.000,00 zł za uszczerbek na zdrowiu czy 10.000,00 zł za śmierć pacjenta.

Od zaproponowanej przez szpital kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia za skutki zdarzenia medycznego nie ma możliwości złożenia odwołania, ani negocjacji wysokości zaproponowanej kwoty.

Poszkodowany pacjent lub jego rodzina mogą jedynie:

• Wyrazić zgodę na zaproponowaną przez szpital kwotę odszkodowania i zadośćuczynienia co wiąże się ze zrzeczeniem się wszelkich dalszych roszczeń wobec szpitala, tak jak przy zawarciu ugody;
• Odrzucić propozycję szpitala i dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia przed sądem cywilnym.

W postępowaniu przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych od kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia zaproponowanej przez szpital nie są też naliczane żadne odsetki za czas trwania postępowania.

Koszty przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych

Zgodnie z art. 67 l ust. 5 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w skład kosztów postępowania przed Wojewódzką Komisją ds Orzekania o Zdarzeniach Medycznych wchodzi:

• opłata od wniosku w stałej kwocie 200 zł;
• wynagrodzenie za sporządzenie opinii biegłego;
• zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów osób wezwanych przez wojewódzką komisję.

Opłata od wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego powinna zostać wpłacona wraz ze składaniem wniosku. Jej uiszczenie to wymóg formalny przyjęcia wniosku do rozpoznania. Wysokość tej opłaty jest z pewnością jedną z zalet postępowania przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych. Dla porównania opłata od pozwu wynosi 5 % od wartości dochodzonego roszczenia co przykładowo przy dochodzonej kwocie odszkodowania w wysokości 100.000,00 zł wynosi aż 5,000,00 zł.

Kolejnym wydatkiem ponoszonym przed komisją jest wynagrodzenie biegłego za sporządzenie opinii. Z rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zryczałtowanej wysokości kosztów w postępowaniu przed wojewódzką komisją wynika, iż podstawowa kwota za sporządzenie opinii wynosi 300 zł.

Do tej sumy można doliczyć jeszcze:

• 150 zł, gdy opinię sporządza osoba z tytułem naukowym profesora,
• 100 zł, gdy opinię sporządza osoba ze stopniem naukowym doktora habilitowanego,
• 60 zł, gdy opinię sporządziła osoba ze stopniem naukowym doktora.

Koszty podróży i noclegu są dokładnie opisane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. Maksymalna stawka za przejazd wynoszący 100 km wynosi 83,58 zł, natomiast maksymalna stawka za nocleg 34,50 zł.

Koszty postępowania przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych ponosi podmiot, który przegra postępowanie, czyli:

• osoba składająca wniosek w przypadku orzeczenia o braku zdarzenia medycznego,
• podmiot leczniczy prowadzący szpital w przypadku orzeczenia o zdarzeniu medycznym;
• ubezpieczyciel w przypadku, o którym mowa w art. 67 k ust. 3 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a więc gdy ubezpieczyciel nie przedstawi propozycji zadośćuczynienia dla pacjenta. Uważa się go wtedy za przegrywającego, jako że komisja wydaje w takiej sytuacji zaświadczenie opisujące fakt złożenia wniosku, wskazanie wysokości zadośćuczynienia przedstawionej we wniosku oraz fakt nieprzedstawienia propozycji przez ubezpieczyciela. Zaświadczenie takie wiąże ubezpieczyciela i stanowi tytuł wykonawczy, nadający się do egzekucji przez komornika.

Podsumowując, koszty ponoszone przed Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych są niskie w porównaniu z kosztami, jakie należy ponieść w trakcie postępowania sądowego. Stanowi to dużą zaletę przemawiającą za składaniem wniosków ustalenie zdarzenia medycznego przed Wojewódzką Komisję ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych.

Wojewódzka Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, a inne postępowania w sprawie błędu medycznego

Wiele osób pyta, czy można prowadzić jednocześnie kilka postępowań dotyczących tego samego błędu medycznego. Często pojawiają się od klientów pytania, czy nie lepiej byłoby złożyć jednocześnie:

• wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego do Wojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych,
• pozew o odszkodowanie do sądu cywilnego;
• zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do prokuratury;
• wniosek o interwencję do Rzecznika Praw Pacjenta;
• wniosek do sądu lekarskiego.

Na pierwszy rzut oka taki pomysł może wydawać się rozsądny, ale w praktyce nie jest to proste, gdyż Ustawodawca przewidział pewne ograniczenia w tym zakresie. Przykładowo, jeśli pacjent (lub jego spadkobiercy) złożył wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego, a następnie wszczęto postępowanie przed sądem lekarskim (rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej) lub postępowanie karne, wtedy postępowanie przed komisją automatycznie ulega zawieszeniu.

Dopiero gdy zakończy się postępowanie przed sądem lekarskim lub proces przed sądem karnym postępowanie przed wojewódzką komisją może zostać podejęte i prowadzone w dalszym ciągu.

Odmiennymi zasadami rządzi się postępowanie przed sądem cywilnym. Przepisy bezwzględnie zabraniają łączenia tych dwóch postępowań. Zgodnie z art. 67 b ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ,,postępowania przed komisją nie wszczyna się, a wszczęte umarza w przypadku, gdy w związku z tym samym zdarzeniem prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie lub zadośćuczynienie pieniężne albo toczy się postępowanie cywilne w tej sprawie.”

Rozpoczęcie prowadzenia sprawy o błąd w sztuce lekarskiej od złożenia pozwu o odszkodowanie przed sądem cywilnym uniemożliwia prowadzenie postępowania przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych. Komisja odmówi wszczęcia takiego postępowania albo umorzy postępowanie, które się przed nią toczy.

Komisja uzyskuje informacje w tym zakresie z oświadczenia dołączonego do wniosku o ustalenie zdarzenia medycznego, a w trakcie postępowania na każdym kolejnym posiedzeniu członkowie ponawiają pytania o inne toczące się niezależnie postępowania.

Podsumowując, warto zaangażować jak najwięcej podmiotów w toczące się postępowanie dotyczące błędu medycznego, jednakże należy to robić w sposób rozsądny, by nie zamknąć sobie swoimi działaniami jednej z dróg prowadzących do ustalenia, że w danym przypadku doszło do błędu lekarskiego.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje