Strona główna » Opinia biegłego w postępowaniu przygotowawczym

Opinia biegłego w postępowaniu przygotowawczym

Opinia biegłego w postępowaniu przygotowawczym

W trakcie postępowania karnego, gdy na podstawie zebranych na miejscu zdarzenia dowodów i informacji od jego uczestników oraz świadków nie da się ustalić przebiegu zdarzenia lub jego sprawcy, prokurator powołuje biegłego by dokonał on analizy sprawy i postarał się ustalić przebieg zdarzenia i osoby winne jego zaistnienia.


Biegły na podstawie posiadanej przez siebie specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, po dokonaniu wnikliwej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego wydaje opinię, w której opisuje najbardziej prawdopodobny przebieg zdarzenia, ocenia zachowania jego uczestników i wskazuję, kto jego zdaniem jest winny jego spowodowania, ewentualnie wskazuje również, czy któryś z uczestników zdarzenia poza sprawcą przyczynił się do jego powstania.  


Zawarte w opinii biegłego wnioski zazwyczaj stanowią podstawę do podjęcia przez prokuratora decyzji odnośnie przypisania konkretnemu uczestnikowi zdarzenia winy lub przyczynienia się do jego powstania.  


Jeżeli wnioski opinii są korzystne dla poszkodowanego, stanowi to znaczącą pomoc w uzyskaniu korzystnego rezultatu w sprawie, jeżeli jednak wnioski opinii są niekorzystne, gdyż wskazują np. na brak związku między zachowaniem lekarza, a uszczerbkiem na zdrowiu poszkodowanego, wtedy należy dołożyć wszelkich starań by taką opinię zmienić lub uchylić.  


Opinia biegłego stanowi jeden z wielu dowodów zebranych w sprawie, jednak nie jest dowodem jedynym. Nie jest również dowodem niepodważalnym. Opinia biegłego jak sama nazwa wskazuje, przedstawia ocenę sytuacji i zebranych w sprawie dowodów, która z perspektywy konkretnego biegłego jest najbardziej prawdopodobna. Nie oznacza to w żadnym wypadku, że taka opinia jest słuszna lub nie zawiera błędów.  


Istnieją cztery sposoby, na zmianę niekorzystnej opinii biegłego. Można tego dokonać poprzez:  


• wniesienie zarzutów do opinii biegłego powołanego przez prokuraturę;

• złożenie prywatnej opinii sporządzonej przez innego biegłego;

• złożenie wniosku o uzupełnienie niekorzystnej opinii biegłego lub wyjaśnienie okoliczności spornych lub niejednoznacznych;

• złożenie wniosku o powołanie przez prokuratora kolejnego biegłego w celu wydania innej opinii, a następnie skonfrontowanie opinii obu biegłych.  


Oczywiście skuteczność tych sposobów, zależy przede wszystkim od treści zaskarżanej opinii oraz argumentów podnoszonych we wniosku dowodowym. Wybór metody zmiany niekorzystnej opinii biegłego należy dopasować do okoliczności konkretnej sprawy, gdyż nie można z góry wskazać sposobu, który będzie najskuteczniejszy, gdyż:  

  • Jeżeli w opinii biegłego można dostrzec błędy np. w ocenie sytuacji czy wyliczeniach, to najlepiej złożyć konkretne zarzuty do opinii biegłego, wykazujące błędy, które popełnił on przy wydawaniu opinii oraz skutki jakie te błędy za sobą pociągnęły.
  • Jeżeli opinia opiera się w dużej mierze na subiektywnych założeniach biegłego, które co prawda same w sobie nie zawierają błędów, najlepszym rozwiązaniem będzie przedstawić opinie prywatnego biegłego, który oceni sytuację z innej perspektywy i w ten sposób wykaże, że poprzednia opinia nie przedstawia jedynej możliwej oceny sytuacji, co zmusi prokuratora do powołania kolejnego biegłego, gdyż prokurator musi mieć pewność przed postawieniem lub odstąpieniem od postawienia zarzutów.
  • Jeżeli opinia biegłego jest niepełna lub niejasna najlepiej będzie wskazać we wniosku dowodowym jej braki i wykazać dlaczego biegły powinien swoją opinię uzupełnić, ewentualnie dlaczego słusznym byłoby powołanie innego biegłego, by sporządził kolejną opinię.  

Należy pamiętać, że opinia biegłego stanowi dowód w sprawie, jest włączana do akt sprawy, jednak po jej sporządzeniu przez biegłego nie jest ona doręczana uczestnikom postępowania. Nie są oni również informowani o fakcie jej sporządzenia i włączenia do akt sprawy, dlatego też koniecznie przez cały czas trwania postępowania przygotowawczego, należy aktywnie w nim uczestniczyć i pozostawać w kontakcie z prokuratorem lub policjantem prowadzącym sprawę. Tylko w ten sposób, można mieć pewność, że, uzyska się informację na temat pojawienia się ważnego dowodu w sprawie, zeznań nowego świadka czy planach co do przeprowadzenia kolejnych dowodów, a co za tym idzie możliwości odniesienia się do nich, czy dokonania jego interpretacji.  
Zaniedbanie na etapie postępowania przygotowawczego może skutkować niekorzystnym rozwojem sprawy, który z kolei może skutkować umorzeniem postępowania co do sprawcy czynu, a co za tym idzie utratą możliwości uzyskania świadczeń odszkodowawczych.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje

11 komentarzy do “Opinia biegłego w postępowaniu przygotowawczym”

  1. Szanowni Państwo,

    zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.

    Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.

    Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.

      1. Szanowna Pani,

        wniosek o powołanie biegłego w ramach postępowania przygotowawczego można złożyć zawsze, gdy są okoliczności, które wymagają do ich wyjaśnienia wiedzy specjalistycznej biegłego.
        Wniosek należy skierować do prokuratora wraz z uzasadnieniem i podpisać się pod nim.
        Zasadność powołania biegłego ocenia prokurator jednak, w przypadku odmowy powołania biegłego decyzję tą można skarżyć do sądu przy okazji zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania.

  2. Witam , dostalam pismo z prokuratury o podjeciu zawieszonego sledztwa z art 160 i 155 kk, sledztwo nalezalo podjac poniewaz opinia bieglych zostala wydana : co dalej robic ?????? czekac ?????

    1. Szanowna Pani,

      postępowanie przygotowawcze jest etapem, w którym należy aktywnie uczestniczyć, gdyż jeżeli prokurator nie znajdzie podstaw do postawienia zarzutów postępowanie w sprawie zostanie umorzone i na tym sprawa się zakończy.
      Opinia biegłego nie zostanie Pani doręczona z urzędu, trzeba więc niezwłocznie umówić się na spotkanie z prokuratorem i uzyskać od niego treść opinii.
      Po zapoznaniu się z nią będzie można określić jakie dalsze kroki należałoby podjąć w sprawie.

      W przypadku szczegółowych pytań zachęcam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.

    1. Szanowny Panie,

      koszty opinii na etapie postępowania przygotowawczego ponosi Skarb Państwa.
      Mogą one zostać zasądzone od oskarżonego przy wyroku skazującym.
      Pokrzywdzony nigdy nie ponosi tych kosztów nawet w części.

  3. Bardzo pożyteczny i jeden z nielicznych artykułów na temat biegłego w postępowaniu przygotowawczym, ale brakuje mi jednej rzeczy:
    jeśli opinia jest błędna, została przeoczona a sprawa została umorzona ale w wyniku zażalenia trafiła do sądu, to czy na etapie tego postępowania sądowego rozpatrującego słuszność zażalenia można jeszcze ją zaskarżyć do chwili wspomnianego posiedzenia?

    1. Szanowny Panie,

      posiedzenie zażaleniowe przed sądem nie obejmuje postępowania dowodowego, więc sąd nie będzie badał treści opinii, a jedynie wysłucha Pana ustnego stanowiska. Prokurator raczej się na nie nie stawi.
      Do czasu posiedzenia może Pan jednak wysłać bezpośrednio do sądu uzupełnienie zażalenia, w którym opisze Pan swoje zarzuty wobec opinii oraz złoży wniosek o jej uzupełnienie lub udzielenie przez biegłego odpowiedzi na dodatkowe pytania do treści opinii i w tym zakresie sąd może zobowiązać prokuratora do uzyskania żądanych przez Pana informacji czy wyjaśnień.

  4. Szanowny Panie,

    Bardzo dziękuję za artykuł. Jest bardzo rzeczowy i rozjaśnił wiele złożonych aspektów dotyczących powołania biegłego. Jeśli mogę zapytać, to jakie są najczęstsze powody zaniedbań o których Pan wspomina w artykule (nie licząc tak oczywistych jak unikanie przesłuchań).

    Pozdrawiam serdecznie,
    A

    1. Szanowny Panie,

      niestety z naszej praktyki wynika, iż zaangażowanie prokuratorów w prowadzenie spraw jest bardzo często niewystarczające, więc chcąc dokładnie wyjaśnić okoliczności sprawy oraz zebrać materiał dowodowy pozwalający na postawienie zarzutów sprawcy trzeba w postępowaniu przygotowawczym uczestniczyć aktywnie. Przez aktywny udział rozumiem, nie tylko uczestniczenie w czynnościach zleconych przez prokuraturę, ale przede wszystkim składanie własnych wniosków dowodowych, przygotowywanie własnych pytań do biegłych czy przesłuchiwanych świadków, a nawet dostarczanie dowodów we własnym zakresie. Bez takiego aktywnego uczestnictwa, jest duże prawdopodobieństwo, że prowadzone przez prokuratora postępowanie zakończy się postanowieniem o umorzeniu dochodzenia lub śledztwa.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*