Oświadczenie sprawcy wypadku

Z każdym rokiem na drogach i ulicach miast przybywa coraz więcej pojazdów, a umiejętność prowadzenia samochodu stała się tak powszechna jak czytanie czy pisanie. W związku z tym, że większość ludzi regularnie korzysta z samochodu, kwestią czasu jest tylko udział w zdarzeniu drogowym takim jak stłuczka, kolizja czy wypadek.

Celem tego artykułu jest wyjaśnienie:

• Co zrobić po wypadku samochodowym,
• Postępowania policji po wypadku drogowym,
• Wad i zalet oświadczenia o kolizji,
• Możliwości i skutków odwołania oświadczenia przez sprawcę kolizji.

Co zrobić po wypadku samochodowym

Postępowanie w razie wypadku drogowego zostało uregulowane w art. 44 ustawy prawo o ruchu drogowym zgodnie, z którym:

Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany:

• zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego;
• przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku;
• niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodował zagrożenia lub tamowania ruchu, jeżeli nie ma zabitego lub rannego;
• podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku.

Jeżeli w wypadku drogowym jest zabity lub ranny, kierujący pojazdem jest obowiązany ponadto:

• udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać zespół ratownictwa medycznego i Policję;
• nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku;
• pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie zespołu ratownictwa medycznego lub Policji wymaga oddalenia się – niezwłocznie powrócić na to miejsce.

Jak wynika z przedstawionego powyżej przepisu obowiązek wezwania Policji na miejsce wypadku istnieje wyłącznie w sytuacji, kiedy choć jeden z uczestników wypadku jest ranny lub zmarł.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego o sygn. akt II KK 110/02 z dnia 11 czerwca 2002 r. – Obowiązek pozostania sprawcy wypadku na miejscu zdarzenia służyć ma przede wszystkim ułatwieniu wszechstronnego wyjaśnienia przebiegu wypadku i ochronie interesów wymiaru sprawiedliwości oraz cywilnoprawnych interesów podmiotów uczestniczących w zdarzeniu.

W pozostałych przypadkach to od uczestników wypadku zależy, czy wezwać Policję by przeprowadziła na miejscu wypadku niezbędne czynności i ukarała sprawcę wypadku mandatem, czy spisać oświadczenie i na tej podstawie dochodzić odszkodowania od ubezpieczyciela.

Zarówno wezwanie Policji jak i spisanie oświadczenia ma swoje wady i zalety, na których podstawie należy podjąć decyzję.

Oświadczenie o kolizji bez policji

Spisanie oświadczenia ma następując zalety:

• wraz z dokładnym obejrzeniem pojazdów uczestniczących w wypadku trwa maksymalnie do pół godziny czasu, więc stanowi wielką oszczędność czasu, gdyż na przyjazd Policji czasem trzeba czekać nawet kilka godzin, a wyjaśnienie wszystkich okoliczności zdarzenia i wystawienie mandatu karnego również potrwają przynajmniej godzinę czasu;
• jest wystarczające do uzyskania odszkodowania od ubezpieczyciela;
• sprawca przyznaje się do spowodowania wypadku i odpowiedzialności za uszkodzenie pojazdów, jednak unika mandatu karnego i punktów karnych.

Do wad spisania oświadczenia należy zaliczyć:

• brak urzędowego dokumentu potwierdzającego przebieg wypadku, zakres uszkodzeń pojazdów i winę sprawcy;
• sprawca, który spisał oświadczenie może je potem odwołać, co prowadzi do powstania problemów z ustaleniem odpowiedzialności ubezpieczyciela i wypłatą odszkodowania;
• uczestnicy wypadku mogą zmieniać zakres wskazanych uszkodzeń pojazdów lub ubezpieczyciel może kwestionować powstanie niektórych uszkodzeń pojazdu, gdy poweźmie wątpliwość czy powstały one w wyniku zaistniałego wypadku.

Postępowanie policji po wypadku drogowym

Wezwanie policji ma następujące zalety:

• przebieg zdarzenia, uszkodzenia pojazdów oraz wina sprawcy są stwierdzone urzędowym dokumentem i potwierdzone zdjęciami;
• sprawca wypadku nie ma możliwości późniejszej zmiany swojego stanowiska i cofnięcia przyznania się do spowodowania wypadku;
• uszkodzenia samochodów poza opisem w notatce policyjnej są udokumentowane na zdjęciach zrobionych przez policjantów, co daje możliwość późniejszej dokładnej weryfikacji stanu pojazdów po wypadku.

Wezwanie policji ma też jednak wady:

• trwa kilkakrotnie dłużej niż samo spisanie oświadczenia;
• sprawca wypadku chcąc uniknąć mandatu i punktów karnych może odmówić przyjęcia mandatu i skierować sprawę do Sądu, co przedłuży wypłatę odszkodowania do czasu wydania przez Sąd prawomocnego wyroku. W praktyce może to trwać nawet ponad rok czasu.
• Policjanci nie są związani opinią uczestników wypadku i mogą ocenić zdarzenie inaczej niż jego uczestnicy.

Podsumowując, to czy lepiej wezwać Policję na miejsce zdarzenia czy poprzestać na spisaniu oświadczenia zależy od okoliczności wypadku i stanowiska stron, które w nim uczestniczą. Jeżeli uszkodzenia samochodów nie są znaczne, a sprawca wypadku przyznaje się do jego spowodowania można poprzestać na spisaniu oświadczenia.

Jeżeli jednak uszkodzenia są poważne albo nie można dokładnie określić ich zakresu lub występują jakiekolwiek inne wątpliwości czy rozbieżności pomiędzy uczestnikami wypadku należy wezwać Policję by dokładnie wyjaśniła zaistniałą sytuację.

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli

Sporządzenie oświadczenia o przyznaniu się do spowodowania kolizji drogowej przez sprawcę wypadku jest aktem oświadczenia woli ze strony sprawcy wypadku i prowadzi do polubownego rozwiązania zaistniałej sytuacji bez konieczności wzywania Policji i wystawiania mandatu karnego. Zgodnie z kodeksem cywilnym oświadczenie woli można uznać za nieważne lub uchylić się od jego skutków, jeżeli przy jego składaniu miała miejsce wada oświadczenia woli.

Wady oświadczeń woli uregulowane zostały w art. 82-88 kodeksu cywilnego i należą do nich między innymi:

• brak świadomości lub swobody przy składaniu oświadczenia woli;
• złożenie oświadczenia dla pozoru;
• złożenie oświadczenia pod wpływem błędu, podstępu lub groźby drugiej strony.

Sprawca wypadku może starać się unieważnić swoje oświadczenie lub uchylić się od jego skutków wskazując opisane powyżej wady oświadczenia woli. Dodatkowo ubezpieczyciel weryfikuje każde oświadczenie sprawcy, najczęściej poprzez kontakt telefoniczny, mailowy lub za pośrednictwem poczty. W tym wypadku sprawca składa swojemu ubezpieczycielowi kolejne oświadczenie, w którym nie przyznaje się do spowodowania kolizji, czy też wskazuje inne okoliczności przebiegu zdarzenia.

Zachowanie takie nie skutkuje oczywiście automatyczną utratą możliwości dochodzenia od niego odszkodowania. Obowiązkiem ubezpieczyciela jest wyjaśnienie okoliczności kolizji i ewentualnej odpowiedzialności. Potwierdzenie oświadczenia przez sprawcę znacznie upraszcza i przyspiesza proces ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela i wypłaty odszkodowania, jednak poza oświadczeniem sprawcy ubezpieczyciel ma jeszcze inne możliwości ustalenia odpowiedzialności sprawcy kolizji.

Odwołanie oświadczenia sprawcy kolizji

W przypadku, gdy sprawca nie potwierdzi złożonego oświadczenia lub złoży kolejne o innej treści ubezpieczyciel ustala sprawcę kolizji i swoją odpowiedzialność na podstawie obu tych oświadczeń oraz innych dowodów takich jak:

• opinie rzeczoznawców;
• zeznania uczestników zdarzenia i świadków;
• dokumentacja fotograficzna;
• szkice zdarzenia;
• zapisy monitoringu itp.

Sytuacja taka w większości przypadków prowadzi do przedłużenia czasu oczekiwania na wydanie przez ubezpieczyciela decyzji o ustaleniu odpowiedzialności sprawcy i wypłacie odszkodowania.

Wynika to z konieczności przeprowadzenia przez ubezpieczyciela postępowania wyjaśniającego i zbadania, a często również przeprowadzenia dodatkowych dowodów.

Wycofanie oświadczenia o kolizji a odszkodowanie

Może się jednak zdarzyć, że odwołanie przez sprawcę kolizji oświadczenia doprowadzi do sytuacji, w której ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania z polisy OC. W takiej sytuacji przysługują dwie możliwości dochodzenia swojego roszczenia:

• wniesienie odwołania od decyzji ubezpieczyciela, w którym należy zażądać dostępu do akt na podstawie, których ubezpieczyciel podjął decyzję o odmowie wypłaty odszkodowania oraz wskazać wszystkie okoliczności i dowody, które świadczą o odpowiedzialności sprawcy kolizji drogowej;
• wystąpienie z powództwem do Sądu o naprawienie szkody bezpośrednio przeciwko sprawcy wypadku. Do powództwa należy załączyć pierwotne oświadczenie sprawcy kolizji i uzyskaną od ubezpieczyciela dokumentację dotyczącą szkody.

W procesie cywilnym zgodnie z art. 6 k.c. to na sprawcy kolizji będzie ciążyć obowiązek udowodnienia, że pierwotnie złożone przez niego oświadczenie zawierało wady, które mogą skutkować jego nieważnością, bądź uchyleniem jego skutków. Jeżeli nie uda mu się tego udowodnić Sąd uzna jego odpowiedzialność i zasądzi odszkodowanie, które w praktyce jest często znacznie wyższe niż odszkodowanie wyliczone przez ubezpieczyciela.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje