Odpowiedzialność pielęgniarki lub położnej za błąd medyczny

Błędy medyczne kojarzą się zazwyczaj z błędem popełnionym przez lekarza, który w przeświadczeniu większości osób odpowiada za cały proces leczenia od przyjęcia pacjenta do szpitala, aż po jego wypisanie do domu. Co jednak w sytuacji, gdy lekarz wykonuje wszystkie swoje obowiązki prawidłowo, a na skutek błędnego zachowania pielęgniarki lub położnej pacjent doznaje uszczerbku na zdrowiu lub co gorsze umiera?

Zgodnie z art. 2 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, są to zawody samodzielne. Oznacza to, iż co prawda w praktyce przez większość czasu wykonują one polecenia lekarzy, to jednak w pewnym zakresie mają możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, a nawet odmowy wykonania poleceń lekarza.

Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega przede wszystkim na:

• rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjentów;
• rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych pacjentów;
• sprawowaniu opieki pielęgniarskiej na pacjentami;
• realizacji zaleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
• samodzielnym udzielaniu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych w określonym zakresie;
• edukacji zdrowotnej.

Wykonywanie zawodu położnej z kolei polega głównie na:

• sprawowaniu opieki na kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej;
• prowadzeniu fizjologicznego porodu i połogu oraz sprawowaniu opieki nad noworodkiem;
• udzielaniu pomocy położniczej w nagłych przypadkach do czasu przybycia lekarza;
• kierowaniu kobiety w okresie ciąży na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego ryzyka;
• profilaktyce chorób kobiecych i patologii położniczej;
• realizacji zaleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
• samodzielnym udzielaniu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych w określonym zakresie;

Jak wynika z przedstawionych powyżej wyliczeń, oprócz wykonywania zadań zleconych przez lekarza pielęgniarki i położne mogą pewne czynności podejmować we własnym zakresie i z własnej inicjatywy. W tym zakresie podobnie jak lekarze mogą popełnić błąd czy podjąć błędną decyzję, za których skutki odpowiadają tak samo jak lekarz. Identyczne jak u lekarza są więc też podstawy odpowiedzialności pielęgniarki i położnej.

Jeżeli pielęgniarka lub położna jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę za popełnione przez nią błędy odpowiada wyłącznie zatrudniający ją pracodawca, czyli szpital lub przychodnia.

Jeżeli pielęgniarka lub położna świadczy usługi na podstawie kontraktu ze szpitalem lub przychodnią to odpowiadają zarówno szpital jak i pielęgniarka. Jest to odpowiedzialność solidarna, gdyż każda ze stron odpowiada za całość roszczeń. W tym wypadku pielęgniarka lub położna podobnie jak szpital musi mieć wykupioną polisę OC.

Jako przykłady błędów medycznych popełnionych przez pielęgniarki lub położne można wskazać np:

• wykonanie pacjentowi zastrzyku z innym lekiem niż przepisał lekarz;
• podanie pacjentowi niewłaściwego w danej sytuacji leku w oczekiwaniu na badanie lekarskie;
• niedokładne przeliczenie narzędzi chirurgicznych po operacji;
• nieprawidłowo ustawioną temperaturę w inkubatorze.

Podsumowując, błąd medyczny to nie tylko błąd popełniony przez lekarza. Pielęgniarka i położna zgodnie z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej wykonują samodzielne zawody medyczne i odpowiadają za popełnione przez siebie błędy na takich samych zasadach jak lekarze.

Jeżeli w trakcie procesu leczenia członek personelu popełnił błąd, który skutkował uszczerbkiem na zdrowiu pacjenta, należy zgłosić taki przypadek i dochodzić zarówno ukarania winnej pielęgniarki lub położnej, jak również należnych z tego tytułu świadczeń.

Adwokat Michał Miller