Rzecznik Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta jest organem administracji rządowej, który został powołany w celu dbania o przestrzeganie Praw Pacjenta oraz udzielania pomocy pacjentom, których prawa zostały złamane lub naruszone.

W dalszej części artykułu mogą Państwo przeczytać o tym:

• Jak działa Rzecznik Praw Pacjenta;
• Jakie są zadania i uprawnienia Rzecznika Praw Pacjenta;
• Jak przygotować skargę do Rzecznika Praw Pacjenta;
• W jakiej sytuacji złożyć skargę do NFZ.

Biuro Rzecznika Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta działa przez swoje biuro, które mieści się w Warszawie przy ul. Młynarskiej 46. Jest to jedyna siedziba Rzecznika Praw Pacjenta, gdyż od lipca 2010 r., został on wyodrębniony ze struktury Narodowego Funduszu Zdrowia jako samodzielna instytucja.

Obecnie w Oddziałach Wojewódzkich NFZ nie znajdziemy już pracowników Rzecznika Praw Pacjenta i nie da się tam uzyskać porady prawnej.

Kontakt z Rzecznikiem Praw Pacjenta możliwy jest się w następujący sposób:

• Osobiście – poprzez wizytę w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta w Warszawie przy ul. Młynarskiej 46.
  Biuro pracuje w poniedziałki w godzinach 9:00 – 18:00 oraz od wtorku do piątku w godzinach 9:00 – 15:00. Przed wizytą w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta warto umówić się na konkretny termin spotkania:
  • telefonicznie pod nr 22-532-82-43;
  • mailowo pod adresem rezerwacja@rpp.gov.pl
• Telefonicznie za pośrednictwem Telefonicznej Informacji Pacjenta pod nr: 800 – 190 – 590 lub bezpośrednio do pracowników odpowiedniego departamentu Biura Rzecznika Praw Pacjenta:
  • Departament Postępowań Wyjaśniających: 22 – 532 – 82 – 43;
  • Departament Prawny: 22 – 532 – 82 – 07;
  • Departament ds. Zdrowia Psychicznego: 22 – 532 – 82 – 22.
• Mailowo – opis swojego problemu najlepiej wraz ze skanem dokumentacji medycznej można przesłać na adres mailowy: kancelaria@rpp.gov.pl
• Listownie – na adres Biura Rzecznika Praw Pacjenta w Warszawie przy ul. Młynarskiej 46 można przesłać opis swojego problemu najlepiej wraz z kserokopią dokumentacji medycznej.

Co może Rzecznik Praw Pacjenta

Zgodnie z treścią ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, do zakresu działania Rzecznika Praw Pacjenta należy:

• prowadzenie postepowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów;
• prowadzenie postepowań wyjaśniających w zakresie naruszenia praw pacjenta;
• złożenie w imieniu pacjenta pozwu o odszkodowanie za skutki błędu medycznego do sądu cywilnego przeciwko szpitalowi czy lekarzowi lub przystąpienie do toczącego się już postępowania sądowego po stronie pacjenta;
• ochrona praw pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital psychiatryczny;
• opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony praw pacjenta;
• występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych w zakresie ochrony praw pacjenta;
• opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie praw pacjenta;
• współpraca z organami władzy publicznej w celu zapewnienia pacjentom przestrzegania ich praw, w szczególności z ministrem właściwym do spraw zdrowia;
• przedstawianie właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oraz samorządom zawodów medycznych ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta, w tym wydaje corocznie – Sprawozdania dotyczące przestrzegania praw pacjenta;
• współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, do których celów statutowych należy ochrona praw pacjenta;
• współpraca w zakresie przestrzegania praw pacjenta z podmiotami udzielającymi świadczeń zdrowotnych;
• analiza skarg pacjentów w celu określenia zagrożeń i obszarów w systemie ochrony zdrowia wymagających naprawy.

Z perspektywy pacjenta najważniejsze uprawnienia Rzecznika Praw Pacjenta to:

• prowadzenie postepowań wyjaśniających w zakresie naruszenia praw pacjenta – Rzecznik Praw Pacjenta może wszcząć postepowanie wyjaśniające z własnej inicjatywy lub na wniosek poszkodowanego pacjenta. Postępowanie prowadzone przez rzecznika jest bezpłatne, a w ramach prowadzonego postępowania uzyskiwana jest opinia medyczna konsultanta wojewódzkiego w danej dziedzinie. Więcej na ten temat opiszę w kolejnym akapicie dotyczącym skargi do Rzecznika Praw Pacjenta.
• możliwość złożenia w imieniu pacjenta pozwu o odszkodowanie do sądu cywilnego lub przystąpienia do toczącej się już sprawy o odszkodowanie po stronie pacjenta – Rzecznik Praw Pacjenta w postępowaniu sądowym występuje na prawach Prokuratora, dzięki temu koszty jego udziału w sprawie cywilnej są pokrywane ze środków Skarbu Państwa. W praktyce warto rozważyć zwrócenie się o pomoc ze strony Rzecznika Praw Pacjenta w sytuacji, gdy sąd odmówi zwolnienia pacjenta z kosztów sądowych lub w trakcie procesu są potrzebne kolejne opinie biegłych sądowych, a pacjent nie ma możliwości ponieść ich kosztów.

Rzecznik Praw Pacjenta – Skarga

Rzecznik Praw Pacjenta został powołany w celu nadzoru nad przestrzeganiem praw pacjenta w Polsce, dlatego też skarga składana do Rzecznika Praw Pacjenta powinna dotyczyć tematyki naruszenia praw pacjenta.

W tym miejscu warto podkreślić, że każdemu pacjentowi przysługuje prawo do świadczeń zdrowotnych, które gwarantuje między innymi, że pacjentowi zostaną udzielone świadczenia medyczne:

• odpowiadające wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej;
• z należytą starannością;
• natychmiastowo w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia.

Z doświadczenia zawodowego mogę stwierdzić, że praktycznie każdy przypadek błędu medycznego polega na naruszeniu przez personel medyczny co najmniej jednej z tych przesłanek, a więc stanowi naruszenie prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych.

Skoro mamy już wyjaśnione, że skargę do Rzecznika Praw Pacjenta może złożyć pacjent poszkodowany na skutek błędu w sztuce lekarskiej to następnym ważnym zagadnieniem jest – jak to zrobić?

Zgodnie z treścią art. 50 ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta „Rzecznik wszczyna postepowanie wyjaśniające, jeżeli poweźmie wiadomość co najmniej uprawdopodabniającą naruszenie praw pacjenta, obejmującą w szczególności:

• oznaczenie wnioskodawcy;
• oznaczenie pacjenta, którego praw sprawa dotyczy;
• zwięzły opis stanu faktycznego.”

Z powyższego przepisu wynika, że skarga do Rzecznika Praw Pacjenta nie musi być specjalnie sformalizowana. Wystarczy wysłać pismo, które będzie zawierać:

• dane poszkodowanego pacjenta;
• opis naruszenia praw pacjenta;
• własnoręczny podpis.

Rzecznik Praw Pacjenta zgodnie z art. 51 ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, po otrzymaniu skargi może:

• podjąć sprawę,
• poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków prawnych,
• przekazać sprawę według właściwości,
• nie podjąć sprawy.

Żeby zwiększyć swoje szanse na podjęcie sprawy przez Rzecznika Praw Pacjenta warto do skargi dołączyć dokumentację medyczną z całego procesu leczenia oraz opisać negatywne skutki odniesione przez pacjenta na skutek niewłaściwego postępowania lekarza lub personelu przychodni czy szpitala.

Od decyzji rzecznika, w której nie stwierdzi on naruszenia praw pacjenta, przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a nawet skarga do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zarówno złożenie skargi, jak również całe postępowanie prowadzone przez Rzecznika Praw Pacjenta jest wolne od opłat niezależnie od tego czy skarga zostanie przyjęta oraz czy po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym zostanie stwierdzone naruszenie praw pacjenta.

Skarga do NFZ

Skarga do Narodowego Funduszu Zdrowia przysługuje pacjentowi wobec lekarzy oraz personelu medycznego szpitali i przychodni, udzielających świadczeń medycznych w ramach umowy zawartej z NFZ w zakresie:

• udzielania świadczeń opieki zdrowotnej;
• przewlekłego lub biurokratycznego załatwiania spraw;
• zaniedbania lub nienależytego wykonywania zadań.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi na stornie internetowej NFZ – Zastrzeżenia pacjentów dotyczące sposobu leczenia należy kierować w pierwszej kolejności do:

• dyrektora szpitala, kierownika przychodni,
• Rzecznika Praw Pacjenta,
• rzecznika odpowiedzialności zawodowej lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej.

W praktyce skarga do NFZ powinna dotyczyć głównie uchybień techniczno-organizacyjnych, takich jak np.: zła organizacja przyjmowania pacjentów w przychodni czy brak jasnej informacji odnośnie miejsca wykonania specjalistycznych badań, gdyż do rozpatrywania przypadków błędów lekarskich czy naruszeń praw pacjenta zostały powołane inne podmioty.

Skarga składana do NFZ powinna zawierać:

• dane skarżącego (imię, nazwisko, adres, numer telefonu),
• dane placówki medycznej, której skarga dotyczy,
• precyzyjny opis zdarzenia,
• w przypadku składania skargi w imieniu osoby trzeciej konieczne jest dołączenie pisemnego upoważnienia.

Skargę do NFZ można złożyć w każdym Wojewódzkim Oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia:

• bezpośrednio w siedzibie,
• wysłać pocztą na adres oddziału,
• wysłać faksem,
• przesłać na adres e-mail,
• przesłać za pośrednictwem platformy ePUAP.

Zarówno skarga do NFZ jak i całe postępowanie wyjaśniające są w całości bezpłatne i podobnie jak w przypadku skargi do Rzecznika Praw Pacjenta, od negatywnej decyzji NFZ przysługuje wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, a następnie skarga do właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje