Ciąża pozamaciczna

Ciąża pozamaciczna zwana inaczej ciążą ektopową to ciąża, która stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia kobiety. Jak nazwa wskazuje znajduje się poza macicą, czyli jest nieprawidłowo umiejscowiona. Zbyt późne wykrycie ciąży pozamacicznej spowodowane przykładowo niepełną diagnostyką może doprowadzić do silnego krwotoku, a nawet śmierci ciężarnej.

W niniejszym artykule można znaleźć informacje:

• czym jest ciąża pozamaciczna;
• jakie są objawy ciąży pozamacicznej;
• czy można urodzić dziecko z ciąży pozamacicznej;
• opis przypadku ciąży pozamacicznej, w której doszło do błędu medycznego;
• jakie roszczenia można uzyskać w przypadku wykazania błędu medycznego.

Przyczyny i objawy ciąży pozamacicznej

Ciąża pozamaciczna to jak wskazywano ciąża umiejscowiona w innym miejscu niż trzon macicy. Przykładowo ciąża pozamaciczna może być umiejscowiona w jajowodzie, szyjce macicy albo bliźnie po cesarskim cięciu. Taka ciąża nie ma większych szans na prawidłowy rozwój, stanowi jednocześnie duże zagrożenie dla zdrowia i życia kobiety.

Przyczyny wystąpienia ciąży pozamacicznej w wielu przypadkach nie są możliwe do ustalenia, przyjmuje się jednak, że czynnikami ryzyka mogą być:

• zabiegi narządu rodnego (np. w obrębie jajowodu);
• przebyte infekcje;
• palenie papierosów;
• stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej.

Objawy ciąży pozamacicznej przypominają objawy wczesnej ciąży, dlatego postawienie rozpoznania nie jest za każdym razem proste. Ciężarna może odczuwać początkowo:

• zmęczenie,
• bóle głowy,
• nudności,
• pobolewanie brzucha,
• nieregularne krwawienia,
• plamienia.

Charakterystyczny objaw pojawia się w momencie pęknięcia ciąży np. w jajowodzie. Może się wtedy pojawić masywny krwotok do jamy brzusznej, bardzo silny ból brzucha, spadek ciśnienia, zasłabnięcie. Jest to stan zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Ciąża pozamaciczna – USG

Ciąży pozamacicznej nie można rozpoznać na podstawie domowego testu ciążowego. Test będzie dodatni, lecz aby ustalić położenie zarodka konieczne jest wykonanie badania USG. Dla lekarzy pomocne w takim przypadku może być również badanie stężenia gonadotropiny kosmówkowej (hCG).

Problem pojawia się, gdy badanie hCG oraz dodatni test ciążowy świadczą o tym, że pacjentka jest w ciąży, podczas gdy badanie USG nie wykrywa zarodka. Powinno to stanowić dla lekarza sygnał alarmowy, pacjentka powinna wtedy pozostawać pod nadzorem, gdyż teoretycznie możliwe jest występowanie u niej ciąży pozamacicznej, wiążącej się w przypadku pęknięcia z zagrożeniem życia.

Ciąża pozamaciczna – czy można urodzić dziecko

Ciąża pozamaciczna nie daje szans na prawidłowy rozwój i urodzenie dziecka. Musi zostać zakończona, aby nie narażać życia kobiety ciężarnej. Możliwe jest zastosowanie leczenia zachowawczego, farmakologicznego albo operacyjnego.

Leczenie zachowawcze – czyli ścisła obserwacja pacjentki i liczenie na to, że organizm sam sobie z nią poradzi w sposób naturalny.

Leczenie farmakologiczne – powoduje mniejsze ryzyko powikłań takich jak np. uszkodzenie jajowodu, lecz jest możliwe do przeprowadzenia na wczesnym etapie ciąży. W przypadku rozwoju ciąży pacjentka będzie z niego zdyskwalifikowana.

Leczenie operacyjne – wg części lekarzy uznawane za ostateczność z uwagi na możliwość wystąpienia powikłań. W przypadku, gdy dojdzie do krwotoku leczenie to stanowi jedyne wyjście dając szanse na uratowanie życia kobiety.

Ciąża pozamaciczna – błąd medyczny

Ciąża pozamaciczna nie jest za każdym razem prosta do zdiagnozowania, lecz podejrzenie ciąży pozamacicznej powinno skłonić lekarza do wzmożonego nadzoru nad pacjentką. Są sytuacje, w których brak czujności lekarza albo nieprawidłowe postępowanie kończą się negatywnie dla pacjentki, choć można było tego uniknąć. Można wtedy podejrzewać błąd medyczny, lecz każdy przypadek jest odrębny, więc zawsze należy dokonać dokładnej analizy, z uwzględnieniem pełnej dokumentacji medycznej.

Jeden z przypadków, w których doszło do błędu medycznego, a który zakończył się finalnie zawarciem ugody ze szpitalem po uzyskaniu pozytywnego orzeczenia Wojewódzkiej Komisji ds. Zdarzeń Medycznych opiszę się poniżej.

Pacjentka zgłosiła się do lekarza z dodatnim wynikiem ciążowego, wskazywała jednocześnie na bóle brzucha. Lekarz po badaniu oraz wykonaniu USG stwierdził, że pacjentka jest w ciąży, ból nie powinien jej niepokoić, po czym zalecił jej zapisanie się w trybie planowym do poradni, w której będzie prowadzona ciąża. W badaniu USG wskazano, iż niemożliwe jest umiejscowienie zarodka.

Pacjentka nadal odczuwała ból, dlatego też udała się po kilku dniach na prywatną wizytę do innego ginekologa. Lekarz wykonał wtedy USG, w którym okazało, że pacjentka jest w ciąży pozamacicznej umiejscowionej w jajowodzie. U pacjentki wystąpiło ponadto krwawienie z jajowodów stanowiące zagrożenie życia. Stan ten stanowił niebezpieczeństwo dla życia pacjentki, dlatego konieczne było natychmiastowe zgłoszenie się do szpitala i usunięcie ciąży wraz z jajowodem. Po przeprowadzonym zabiegu lekarze wskazali pacjentce, iż może mieć trudności z ponownym zajściem w ciążę.

W prowadzonej sprawie doszło do zaniedbań lekarza, który pomimo wykonania USG nie rozpoznał ciąży pozamacicznej.  Badanie lekarza zostało przeprowadzone w sposób niestaranny, gdyż tydzień później ciąża jajowodowa została rozpoznana bez żadnych wątpliwości przez kolejnego lekarza. Co więcej płód był żywy, dlatego też lekarz tym bardziej powinien zauważyć jego położenie w trakcie badania USG. Należy też zwrócić uwagę na fakt, iż zgodnie z zasadami działania z ponadprzeciętną starannością lekarz ma obowiązek ustalenia położenia płodu, jeśli stwierdzi u pacjentki ciążę. Jeżeli ciąża nie jest widoczna na USG macicy, a jednocześnie pacjentka zgłasza bóle brzucha istnieje duże prawdopodobieństwo ciąży pozamacicznej, która może stanowić zagrożenie dla jej życia. Ciąża pozamaciczna rozpoznana odpowiednio wcześnie może być usunięta farmakologicznie. W ten sposób oszczędza się jajowody oraz zmniejsza ryzyko utraty narządów rodnych.

Nierozpoznanie ciąży pozamacicznej podczas pierwszej wizyty oraz nieobjęcie pacjentki nadzorem spowodowało, iż nie było możliwości jej usunięcia farmakologicznego, gdyż u poszkodowanej doszło do krwawienia, pęknięcia jajowodu i konieczne stało się przeprowadzenie operacji. Tym samym pacjentka została narażona na operację, usunięcie jajowodu oraz ogromny stres połączony z obawą o życie, a następnie z obawą o możliwość zajścia w ciążę w przyszłości.

Ciąża pozamaciczna – odszkodowanie PZU

Tytuł nie jest przypadkowy – z Naszego doświadczenia wynika, że zdecydowana większość spraw dotyczących błędu medycznego toczy się przeciwko PZU, które ubezpiecza nie tylko szpitale, ale i poszczególnych lekarzy.

W przypadku wykazania błędu medycznego związanego z ciążą pozamaciczną poszkodowanej pacjentce należy się:

• zadośćuczynienie – rozumiane jako rekompensata za doznaną krzywdę, ból, cierpienie, konieczność wprowadzenia zmian w planach życiowych, przeorganizowanie życia. Roszczenie to obejmuje szereg elementów, których łączna ocena decyduje o jego wysokości.
• odszkodowanie – rozumiane jako zwrot faktycznie poniesionych kosztów albo kosztów, które trzeba będzie ponieść, aby zniwelować skutki błędu medycznego. Warunkiem koniecznym jest wykazanie, że gdyby nie doszło do błędu medycznego nie byłoby potrzeby ponoszenia wskazanych kosztów.

Otrzymanie wskazanych powyżej świadczeń odszkodowawczych wymaga wykazania:

• że doszło do nieprawidłowości w postępowaniu personelu medycznego,
• pojawiły się z tego tytułu negatywne konsekwencje dla pacjentki,
• pomiędzy nieprawidłowością, a skutkami istnieje bezpośredni związek przyczynowo – skutkowy.

Przenosząc to na przykłady:

• jeżeli błąd polega na braku wykonania badania USG u pacjentki, która zgłasza się z dodatnim testem ciążowym i zgłasza bóle brzucha, a w efekcie dochodzi do niewykrycia ciąży pozamacicznej, krwotoku i operacji ratującej życie oceniamy czy wzorcowy lekarz wykonałby USG oraz czy pozwoliłoby to uniknąć łańcucha negatywnych zdarzeń.
• jeżeli błędem jest zignorowanie niemożności umiejscowienia ciąży i nierozpoznanie ciąży pozamacicznej (pomimo pozytywnego testu ciążowego i posiadania wyników hCG), które powoduje krwotok, a następnie śmierć pacjentki – oceniamy, czy istniały obiektywne szanse np. na wykonanie badania innym aparatem USG, objęcie pacjentki nadzorem oraz czy istniały szanse na uratowanie pacjentki w przypadku postawienia diagnozy.

Podsumowując, sprawy błędów okołoporodowych mogą dotyczyć każdego etapu ciąży, w tym niewykrycia ciąży pozamacicznej, a nieprawidłowości z powodu błędów personelu medycznego, które u pacjentki spowodowały szkodę stanowią podstawę do przyznania z tego tytułu zadośćuczynienia lub odszkodowania. W najtragiczniejszym scenariuszu, gdy zaniedbania w wykryciu ciąży pozamacicznej prowadzą do śmierci pacjentki o zadośćuczynienie mogą się starać jej osoby najbliższe.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje