Szpital ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za błędy medyczne osób, które są w nim zatrudnione. Tym samym jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez lekarzy, pielęgniarki, czy też położne, którzy popełnili błąd medyczny. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, że nie można udowodnić, która osoba z personelu medycznego podjęła działania, doprowadzające do powstania szkody. Za słuszne należy zatem przyjąć rozwiązanie istniejące w polskim prawie, iż w takich przypadkach co do zasady odpowiada szpital.
Przykładowo: na oddziale szpitala pracuje kilka pielęgniarek i nie jest możliwe ustalenie, która z nich pomyliła się i podała Ci po operacji kroplówkę przeznaczoną dla innego pacjenta. W takim wypadku za skodę jaką z tego tytułu poniesiesz będzie odpowiadał szpital. Nie ma znaczenia, że nie znasz nazwiska pielęgniarki, która dopuściła się niedbalstwa.
Odpowiedzialność cywilna szpitala to innymi słowy odpowiedzialność majątkowa. Jest to odpowiedzialność nieograniczona, a więc nie ma żadnej kwoty maksymalnej odszkodowania, jaką można uzyskać od szpitala. Szpital odpowiada bowiem majątkiem obecnym jak i przyszłym za błędy medyczne.
Aby doszło do odpowiedzialności cywilnej szpitala, konieczne jest wystąpienie łącznie następujących przesłanek:
1. zdarzenie, które wyrządziło szkodę – będzie to albo czyn niedozwolony albo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
Czyn niedozwolony to czyn zabroniony przez przepisy prawa, np. sytuacja, gdy lekarz odmawia udzielenia pomocy pacjentowi, choć jest do tego zobowiązany choćby ustawą o zawodzie lekarza i dentysty. Natomiast przykładem nienależytego wykonania zobowiązania jest przypadek zawarcia umowy pacjenta z lekarzem, który ma wykonać pacjentowi korektę nosa. Jeżeli lekarz nie osiągnie z własnej winy takich efektów, jakich uzyskanie określono w umowie, będzie odpowiadał za nienależyte wykonanie zobowiązania.
2. szkoda na osobie lub mieniu albo doznana krzywda, która wystąpiła na skutek działania albo zaniechania personelu szpitala,
3. związek przyczynowy pomiędzy zaistniałym zdarzeniem, a szkodą.
Szpital ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka solidarnie z bezpośrednim sprawcą szkody, który odpowiada na zasadzie winy. Oznacza to, iż w postępowaniu przed sądem pozywa się solidarnie sprawcę szkody oraz szpital, w którym jest on zatrudniony. Jeżeli szpital naprawi szkodę, może domagać się zwrotu od pracownika, którego działanie doprowadziło do powstania szkody, z tym, że szpital może żądać od lekarza tylko częściowo roszczeń, które są ograniczone do trzykrotności wysokości wynagrodzenia.
Nie ma wątpliwości, że każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę spełnia warunek podporządkowania, który jest istotą stosunku pracy. Szpital będzie zawsze ponosił odpowiedzialność za osoby, które zatrudnia w ramach umowy o pracę.
Wątpliwości pojawiają się w sytuacji bardzo popularnego ostatnio zatrudniania lekarzy, pielęgniarek, czy też położnych na podstawie umowy zlecenia, zwanej potocznie kontraktem.
Rozróżnić należy dwie sytuacje:
1. szpital zawiera umowę kontraktu z lekarzem, pielęgniarką lub położną, którzy prowadzą działalność gospodarczą w formie indywidualnej praktyki zawodowej wyłącznie w szpitalu.
W takiej sytuacji odpowiedzialność za szkody związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych ponoszą solidarnie szpital i odpowiednio lekarz, pielęgniarka lub położna, których działanie doprowadziło do powstania szkody. Wynika to bezpośrednio z art. 33 ustawy o działalności leczniczej. zgodnie z którym ,,W przypadku wykonywania działalności leczniczej przez lekarza jako indywidualnej praktyki lekarskiej wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem albo indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem albo wykonywania działalności leczniczej przez pielęgniarkę jako indywidualnej praktyki pielęgniarki wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem albo indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarki wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem, odpowiedzialność za szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, ponoszą solidarnie odpowiednio lekarz i podmiot leczniczy albo pielęgniarka i podmiot leczniczy.”
2. szpital zawiera umowę cywilnoprawną z lekarzem, pielęgniarką, położną, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.
W takim przypadku teoretycznie to od treści umowy zależy kto ponosi odpowiedzialność za szkodę.
Tytułem przykładu, jeżeli doszłoby do wystąpienia szkody na skutek zawinionego działania lekarza, a w umowie kontraktu istnieje zapis, iż szpital nie odpowiada za wyrządzoną szkodę to będzie odpowiadał tylko lekarz. Byłoby to rozwiązanie niekorzystne dla pacjenta, gdyż zazwyczaj szpital posiada ubezpieczenie, które umożliwia wypłacenie pacjentom większych odszkodowań niż w przypadku ubezpieczeń posiadanych przez poszczególnych lekarzy.
Kwestią tą zajął się Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 26 stycznia 2011 r. orzekł, iż decydujące jest to, czy lekarz, pracujący w ramach tzw. kontraktu udziela świadczeń samodzielnie, czy jest kierowany i nadzorowany. Sąd Najwyższy uznał, że decydujące jest to, czy personel medyczny pracuje w ramach faktycznego podporządkowania, niezależnie od zapisów zawartych w umowie.
Podsumowując, w polskim prawie przyjęto rozwiązanie, które ma służyć ochronie interesów poszkodowanego i ułatwić mu uzyskanie odszkodowania. Za wszelkiego rodzaju zawinione niewykonanie albo nienależyte wykonanie obowiązków odpowiada solidarnie szpital i osoba, której działanie abo zaniechanie doprowadziło do powstania szkody. Co istotne, szpital odpowiada nie tylko za osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale i za osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, zwanej potocznie kontraktem. W tym ostatnim przypadku warunkiem jest, aby lekarz, pielęgniarka, czy też położna pracowali w warunkach faktycznego podporządkowania, a więc ordynator miał wpływ na podejmowane przez nich decyzje.
Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji serdecznie zapraszam do kontaktu:
- telefonicznie pod nr 693 800 771
- mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl
Adwokat Ewelina Miller
Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje
Szanowni Państwo,
zachęcam do komentowania powyższego artykułu lub zadawania dodatkowych pytań, które pojawią się w związku z jego lekturą.
Na wszystkie pytania postaramy się odpowiedzieć w możliwie jak najkrótszym czasie.
Szanujemy prywatność naszych Czytelników, więc przy komentarzu nie pojawią się żadne Państwa dane w tym adres email.