Regres ubezpieczeniowy

Zakład ubezpieczeń w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC kierowcy, odpowiada za każdą szkodę spowodowaną w związku z ruchem pojazdu mechanicznego objętego tym ubezpieczeniem.

Dotyczy to również szkody spowodowanej przez kierowcę prowadzącego pojazd pod wpływem alkoholu. Ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanemu należne mu odszkodowanie i zadośćuczynienie z polisy OC, gdyż na sytuację poszkodowanego nie może negatywnie wpływać fakt, iż sprawca szkody był pod wpływem alkoholu.

W niniejszym artykule opiszę:

• Co to jest regres ubezpieczeniowy z polisy OC;
• Czy można uzyskać odszkodowanie za wypadek spowodowany przez pijanego kierowcę;
• Jak się bronić przed regresem ubezpieczeniowym.

Regres ubezpieczeniowy OC

Zgodnie z art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: „Zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1. wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
2. wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
3. nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
4. zbiegł z miejsca zdarzenia”

Kierowca, który spowodował wypadek będąc pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających musi więc liczyć się z koniecznością zwrotu zakładowi ubezpieczeń wszelkich kosztów naprawionej przez niego szkody, co nazywa się regresem ubezpieczeniowym. Odpowiedzialność kierowcy zaczyna się wraz z przekroczeniem najniższego dopuszczalnego prawem progu stężenia alkoholu w organizmie człowieka tj. 0,10 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

Dla istnienia regresu ubezpieczeniowego ubezpieczyciela wobec sprawcy szkody nie ma znaczenia czy kierowca dopuścił się wykroczenia jazdy w stanie po użyciu alkoholu z art. 87 § 1 kodeksu wykroczeń, czy przestępstwa jazdy w stanie nietrzeźwości z art. 178a § 1 kodeksu karnego.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi, z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. akt I ACa 610/13: „Dla odpowiedzialności pozwanego z tytułu regresu ubezpieczeniowego nie ma również znaczenia to, czy stan jego nietrzeźwości był jedyną bezpośrednią przyczyną wypadku drogowego. Odpowiedzialność tę art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) wiąże bowiem z samym wyrządzeniem szkody przez kierującego będącego w stanie nietrzeźwości, bez względu na związek pomiędzy tym stanem, a powstaniem szkody.”

Wypadek pod wpływem alkoholu, a odszkodowanie

Kierowca prowadzący pojazd po spożyciu alkoholu nie może również liczyć na naprawienie poniesionej przez siebie szkody z dobrowolnych ubezpieczeń takich jak Autocasco czy NNW. Również w przypadku tych ubezpieczeń wyłączona jest odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.

Sytuacja pasażerów podróżujących z pijanym kierowcą kształtuje się jednak w bardziej korzystny sposób. Pasażerowi, który podróżował z pijanym kierowcą należy się zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie za szkody i krzywdy poniesione w związku z wypadkiem drogowym. Przyznane kwoty mogą być jednak pomniejszone w związku z faktem przyczynienia się pasażera do powstałej szkody.

Zgodnie z przyjętym orzecznictwem Sądu Najwyższego:

• Osoba, która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu napoju alkoholowego przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem. Spożycie napoju alkoholowego przed jazdą z takim kierowcą uważać należy za znaczne przyczynienie się do powstania szkody – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1985 r., sygn. akt IV CR 412/85;
• Osoba, która wiedząc, że kierowca znajdzie się pod wpływem alkoholu nakłania tego kierowcę do odbycia jazdy samochodem i jazdę tę razem z nim odbywa, godzi się z ewentualnymi ujemnymi następstwami takiego postępowania, co należy ocenić jako przyczynienie się do wypadku, jeśli stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z wypadkiem. – Wyrok Sądu Najwyższego, z dnia 6 grudnia 1982 r., sygn. akt I CR 438/82.

Podsumowując fakt, że wypadek został spowodowany przez pijanego kierowcę nie wpływa w żaden sposób na sytuację poszkodowanego, chyba że był on jego pasażerem i był świadomy, że kierowca prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu. W takiej sytuacji pasażer dostanie odszkodowanie jednak musi się liczyć z odpowiednim zmniejszeniem kwoty przysługującego mu odszkodowania z tytułu przyczynienia, sięgającego nawet kilkudziesięciu procent.

Regres ubezpieczeniowy – jak się bronić

Podkreślić jednak należy, że regres ubezpieczeniowy wobec kierowcy będącego pod wpływem alkoholu ma zastosowanie, jedynie w sytuacji, w której wypadek został spowodowany z winy kierowcy będącego pod wpływem alkoholu.

Jeżeli wypadek został spowodowany z wyłącznej winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, np. człowieka, który umyślnie wepchnął poszkodowanego pod koła pojazdu prowadzonego przez pijanego kierowcę, to konsekwencje kierowcy ograniczą się jedynie do odpowiedzialności za przestępstwo lub wykroczenie jazdy pod wpływem alkoholu.

Podobnie wygląda sytuacja kierowcy, który nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym. Odpowiada on za regres ubezpieczeniowy wyłącznie w sytuacji, gdy do wypadku doszło z powodu naruszenia przez niego zasad ruchu drogowego.

Natomiast podstawą do obrony przed regresem ubezpieczeniowym będzie sytuacja, gdy do wypadku doszło z powodu, np:

• Niesprawności pojazdu, którym się poruszał;
• Wtargnięcia pieszego pod nadjeżdżający samochód;

Przed regresem ubezpieczeniowym może się bronić również kierowca, który został oskarżony przez ubezpieczyciela o to, że zbiegł z miejsca zdarzenia. Ma to szczególne znaczenie w przypadku kolizji lub tzw. szkód parkingowych. Kierowca odpowiada za regres ubezpieczeniowy jedynie w sytuacji, gdy umyślnie zbiegł z miejsca zdarzenia w celu uniknięcia odpowiedzialności za spowodowaną szkodę. Jeżeli sprawca odjechał, gdyż nie był świadomy wyrządzonej szkody nie ponosi odpowiedzialności z tytułu regresu ubezpieczeniowego.

Należy pamiętać, że to na ubezpieczycielu w spoczywa ciężar udowodnienia, że kierowca spełnił przesłanki do obciążenia go regresem ubezpieczeniowym, czyli np., że sprawca wypadku czy kolizji uciekł z miejsca zdarzenia.

Dlatego otrzymując od ubezpieczyciela wezwanie do zapłaty kwoty wynikającej z regresu ubezpieczeniowego warto zastanowić się nad tym czy na pewno wezwanie jest uzasadnione i czy nie warto odmówić jego zapłaty.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje