Mózgowe porażenie dziecięce

Mózgowe porażenie dziecięce nazywane czasami chorobą Little’a to nie tyle choroba, co zespół zaburzeń rozpoznawany już u kilkumiesięcznych dzieci, spowodowany wieloma czynnikami, leżącymi po stronie matki, genetyki albo personelu medycznego. Czasami przyczyna nie jest możliwa do ustalenia. Jednak, jeśli nawet małe dziecko ma np. opóźnienie w nauce siadania, czy też chodzenia może to oznaczać, iż doznało mózgowego porażenia dziecięcego (MPD).

Generalnie wskazuje się, że mózgowe porażenie dziecięce to upośledzenie ruchowe wraz z różnymi zaburzeniami np. czuciowymi, percepcyjnymi, poznawczymi.

Artykuł ma na celu poruszenie kilku kwestii:

• Określenie czym jest mózgowe porażenie dziecięce;
• Wskazanie możliwych przyczyn MPD;
• Objawów mózgowego porażenia dziecięcego;
• Naświetlenie tematu rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym;
• Wskazanie co zrobić, jeśli istnieje podejrzenie, że MPD zostało spowodowane nieprawidłowym prowadzeniem porodu;
• Określenie jakich świadczeń może się domagać dziecko, jeśli mózgowe porażenie dziecięce jest efektem błędu medycznego.

Dziecięce porażenie mózgowe – Przyczyny

Dziecięce porażenie mózgowe jest spowodowane uszkodzeniem komórek nerwowych, wywołanym wieloma czynnikami. Klasyfikacji jest wiele, lecz można je podzielić na przyczyny:

• z okresu ciąży
• okołoporodowe.

Przyczynami MPD mającymi związek z okresem ciąży są np.:

• choroby matki,
• konflikt serologiczny,
• palenie papierosów w ciąży,
• niedożywienie,
• mutacje genetyczne.

Przyczynami określanymi jako okołoporodowe mogą być przykładowo wcześniactwo albo nieprawidłowe prowadzenie porodu przez lekarzy i położnych, w tym zwlekanie z zakończeniem porodu pomimo wskazań.

Generalnie mózgowe porażenie dziecięce może wystąpić, jeżeli u dziecka dojdzie do:

• niedotlenienia,
• niedokrwienia,
• infekcji,
• zaburzeń genetycznych,
• zaburzeń metabolicznych.

Wskazuje się także, że ciąże mnogie zwiększają ryzyko MPD, podobnie w przypadku, w którym dziecko jest wcześniakiem albo ma bardzo małą masę urodzeniową.

Dziecięce porażenie mózgowe – Objawy

Dziecięce porażenie mózgowe charakteryzuje się przede wszystkim nieprawidłowościami w wykonywaniu ruchów i w utrzymywaniu postawy. U dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym możliwe są duże problemy z chodzeniem, a we wczesnym okresie z siadaniem, raczkowaniem, przewracaniem się z brzucha na plecy.

Występują także deformacje stawów, porażenie mięśniowe, asymetrie, które są czasami widoczne już u niemowlaka. Najbardziej widocznym, a jednocześnie bardzo utrudniającym funkcjonowanie objawem MPD jest niedowład kończyny albo kilku kończyn.

Poza wyżej określonymi objawami związanymi z zaburzeniami ruchowymi u dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym mogą się rozwinąć następujące objawy:

• Problemy z mową np. wskutek porażenia mięśni języka;
• Problemy z wysławianiem się, ograniczenie komunikacji;
• Epilepsja;
• Problemy emocjonalne (z rozumieniem emocji, reagowaniem na nie);
• Ograniczony rozwój intelektualny.

Objawy mózgowego porażenia dziecięcego stanowią podstawę do postawienia prawidłowej diagnozy, a w efekcie do rozpoczęcia rehabilitacji, która pomoże w zmniejszeniu występujących już dolegliwości i zahamowaniu ich dalszego postępowania.

Zdiagnozowanie MPD nie jest jednak łatwe, głównie z uwagi na to, że objawy zmieniają się i rozwijają wraz z wiekiem dziecka. W praktyce ciężko zdiagnozować mózgowe porażenie dziecięce u niemowlaka, ale jest to łatwiejsze u kilkunastomiesięcznego, a nawet kilkuletniego dziecka.

Naturalnym jest jednak, że im szybciej zostanie postawiona diagnoza tym większe szanse na zapewnienie dziecku z mózgowym porażeniem dziecięcym jak największej sprawności. Może ją zapewnić stała rehabilitacja.

Mózgowe porażenie dziecięce – Rehabilitacja

Leczenie mózgowego porażenia dziecięcego opiera się w praktyce na prowadzeniu rehabilitacji neurologicznej oraz sensomotorycznej, a jej celem jest umożliwienie dziecku jak najpełniejszego funkcjonowania w społeczeństwie w takim zakresie, w jakim jest to możliwe. Jak wskazywano na początku MPD nie jest chorobą, więc wyleczyć jej nie można, a jedynie zmniejszać objawy oraz nie dopuszczać do ich pogłębiania się.

Zasadą jest, iż rehabilitacja powinna zostać rozpoczęta jak najwcześniej oraz powinna być kompleksowa i regularna.

U dziecka z MPD należy przeciwdziałać utrwalaniu się nieprawidłowych wzorców, w tym nieprawidłowych ustawień stawów i nasilającemu się napięciu mięśni, które prowadzą do coraz gorszego funkcjonowania dziecka.

Często stosowane w mózgowym porażeniu dziecięcym są masaże, ćwiczenia mające na celu usunięcie przykurczy w stawach i mięśniach. Stosuje się także metodę NDT Bobath, Kabata, Vojty, Domana i Delacato.

W rehabilitacji stosuje się specjalne:

• ortezy,
• obuwie ortopedyczne,
• poduszki ortopedyczne,
• foteliki,
• krzesełka,
• materace,
• wałki ortopedyczne.

Należy jednak pamiętać o tym, że poza stałą rehabilitacją dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym powinno być także pod specjalistyczną opieką m.in. logopedy, neurologa, okulisty – w zależności od prezentowanych objawów.

Czterokończynowe porażenie mózgowe

Czterokończynowe porażenie mózgowe, zwane inaczej quadriplegią jest najbardziej dotkliwą formą MPD – porażenie obejmuje praktycznie całe ciało. Tym samym osoba taka poza porażeniem kończyn może się zmagać również z porażeniem twarzy, języka, tułowia. Osoba cierpiąca na czterokończynowe porażenie mózgowe poza niemożnością poruszania się, ma także problemy z samodzielnym spożywaniem posiłków czy też z mówieniem.

W przypadku najcięższego porażenia czterokończynowego najlepszą formą leczenia jest rehabilitacja, czasami przeprowadza się operacje ortopedyczne. Niestety leczenie ma na celu głównie zmniejszenie odczuwanych dolegliwości i próbę zapobiegania dalszym problemom.

Dziecko z czterokończynowym porażeniem mózgowym wymaga całodobowej opieki. Jeżeli dziecko się nie porusza, nie może samodzielnie zmienić pozycji, czy zjeść posiłku, naturalnym jest, iż w czynnościach tych muszą pomagać rodzice albo opiekunka.

Tym samym w przypadku dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym czterokończynowym, o ile jest ono skutkiem błędu medycznego rodzice powinni postarać się o uzyskanie dla dziecka renty od podmiotu odpowiedzialnego, która zapewni pokrycie kosztów rehabilitacji i funkcjonowania, gdy ich zabraknie.

Mózgowe porażenie dziecięce jako efekt błędu medycznego

Mózgowe porażenie dziecięce spowodowane nieprawidłowym prowadzeniem porodu może stanowić podstawę do uzyskania dla dziecka świadczeń odszkodowawczych:

• Zadośćuczynienia – za krzywdy niematerialne, których doznało dziecko i których donna w przyszłości z powodu mózgowego porażenia dziecięcego. Dziecko nie będzie bowiem w stanie funkcjonować jak jego rówieśnicy, będzie czuć wiele ograniczeń.
• Odszkodowania – rozumianego jako zwrot kosztów leczenia dziecka, w tym również tych, które już zostały poniesione.
• Renty – mającej na celu zabezpieczenie przyszłości dziecka. Renta uzyskiwana jest od szpitala lub towarzystwa ubezpieczeń, w którym szpital posiadał polisę OC. Renta ma na celu uzyskanie środków potrzebnych m.in. na rehabilitację dziecka, zakup niezbędnych środków ortopedycznych i usprawniających, które pomogą w codziennym funkcjonowaniu. Jednocześnie renta ma zabezpieczyć przyszłość dziecka zapewniając mu niezbędne utrzymanie, w sytuacji, w której stan dziecka uniemożliwia mu zdobycie wykształcenia i wykonywanie pracy.

Na dochodzenie ww. świadczeń dziecko ma czas do ukończenia 20 roku życia, lecz upływ czasu w błędach medycznych zazwyczaj działa niekorzystnie – świadkowie umierają albo nie pamiętają zdarzenia, trudniej uzyskać dokumentację medyczną, a tym samym udowodnić błąd medyczny.

Dlatego jeżeli istnieje podejrzenie, iż mózgowe porażenie dziecięce jest skutkiem nieprawidłowości po stronie personelu medycznego czas na podjęcie kroków mających na celu wykazanie błędu medycznego ma znaczenie.

Mózgowe porażenie dziecięce – Przykład wyroku sądu

Poniżej opiszemy jeden z przypadków błędu medycznego, wskutek którego dziecko ma MPD, w którym sąd orzekł, iż do doszło do błędu medycznego w postaci błędu diagnostycznego i przyznał z tego tytułu powodowi zadośćuczynienie w wysokości 180.000 zł oraz comiesięczną rentę w wysokości ok. 2.000 zł.

Sąd uznał, iż wynik zapisu KTG wykonanego po przyjęciu matki powoda do szpitala stanowił wskazanie do wykonania testu stresowego, czyli podjęcia próby wywołania czynności skurczowej macicy i oceny zachowania akcji serca płodu.

Jeżeli w teście tym doszłoby do zwolnienia akcji serca płodu po skurczu macicy należałoby ciążę zakończyć. Jeżeli test wyszedłby prawidłowo, należałoby dalej obserwować postęp akcji porodowej.

Z dokumentacji medycznej nie wynikało, iż test taki przeprowadzono. Sąd uznał, iż przeprowadzenie testu było konieczne na 8,5 godziny przed zakończeniem porodu oraz w okresie późniejszym.

Sąd stwierdził, iż dokonanie ww. czynności skutkowałoby wcześniejszym przeprowadzeniem cesarskiego cięcia, a to z kolei mogłoby zmniejszyć stopień mózgowego porażenia dziecięcego i zaburzeń funkcji poznawczych lub nawet skutkować ich całkowitym uniknięciem.

Co prawda biegli powołani w sprawie w swoich wnioskach do opinii wskazali, że jednoznaczne rozstrzygnięcie, czy oraz w jakim stopniu wcześniejsze przeprowadzenie cięcia cesarskiego wpłynęłoby na zmniejszenie deficytów zdrowia powoda jest obecnie niemożliwe. Uznali, jednakże, że wcześniejsze zakończenie ciąży mogłoby wpłynąć na uzyskanie lepszego stanu ogólnego dziecka.

Co istotne pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń, lecz Sąd przyjął, że w przypadku uwzględnienia zarzutu przedawnienia powód zostałby pozbawiony możliwości dochodzenia swoich roszczeń, a taka sytuacja byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Ze względu na charakter sprawy i wiek powoda Sąd oddalił zarzut przedawnienia na podstawie art. 5 k.c.

Podsumowując, jeżeli mózgowe porażenie dziecięce zostało spowodowane przez błąd personelu medycznego dziecku należy się odszkodowanie, zadośćuczynienie, a nawet renta. Wytoczenie procesu jest zazwyczaj niezbędne, aby uzyskać świadczenia, które zapewnią dziecku dostęp do rehabilitacji oraz zabezpieczą jego byt.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje