Odszkodowanie za pojawienie się odleżyn u chorego

Odleżyny są często spotykane u pacjentów hospitalizowanych, zwłaszcza tych, którzy są zmuszeni do przebywania w jednej pozycji. Zdarza się, że personel szpitala robi wszystko co w jego mocy, a odleżyny i tak powstają.

Tymczasem są i takie sytuacje, w których to z winy pracowników szpitala powstają odleżyny lub są one nieprawidłowo leczone. W takiej sytuacji można starać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie dla pacjenta, u którego powstały odleżyny.

Z niniejszego artykułu można się dowiedzieć:

• Czym są odleżyny?
• Dlaczego i w jaki sposób powstają?
• Jakie są objawy odleżyn?
• Czy można zapobiec powstawaniu odleżyn?
• Jak leczyć odleżyny?
• Czy odleżyny mogą doprowadzić do śmierci pacjenta?
• W jaki sposób uzyskać odszkodowanie, jeśli odleżyny powstały z winy pracowników szpitala?

Co to są odleżyny

Odleżyna (łac. decubitus) – jest to ognisko martwicy przechodzące w owrzodzenie skóry, tkanki podskórnej, a nawet mięśni i kości, przeważnie wtórnie zakażone, które powstaje na skutek długotrwałego ucisku i związanego z tym niedotlenienia tkanek.

Odleżyny powstają w miejscach, w których części kostne stykają się z podłożem. Odleżyny najczęściej występują u chorych obłożnie, tych którzy mają trudności z poruszaniem się w łóżku i nieprzytomnych, a także u osób poruszających się na wózku inwalidzkim.

Innymi słowy, aby mówić o odleżynie konieczne są:

• martwica tkanek na określonym obszarze ciała;
• długotrwały nacisk ciała na obcy przedmiot np. na łóżko;
• pojawienie się obrzęku, otarć, które przeradzają się w duże ogniska zapalne trudne do wyleczenia.

Odleżyny – Przyczyny

Odleżyny powstają z powodu dłuższego silnego nacisku określonych części ciała na obcy przedmiot, wskutek czego dochodzi do zaburzenia mikrokrążenia. Jeśli nie dochodzi do zmiany pozycji pojawia się uszkodzenie skóry, które następnie zmienia się w odleżynę.

Czynnikami ryzyka powstania odleżyn są:

• trwałe unieruchomienie;
• uraz kręgosłupa z zaburzeniem czucia;
• śpiączka;
• podeszły wiek, osoby starsze nawet gdy są zdrowe mają większe szanse na odleżyny z powodu gorszego procesu gojenia ran;
• cukrzyca typu 2;
• otyłość;
• zbyt mała masa ciała – niedożywienie.

Odleżyny – objawy i stopnie

Do klasyfikacji odleżyn w zależności od ich objawów stosuje się skalę Torrance’a.

Według niej odleżyny można podzielić na pięć stopni, im wyższy tym poważniejszy stan:

1. pojawia się ból, blednące zaczerwienienie, nie ma jeszcze uszkodzenia mikrokrążenia, więc łatwo jest zapobiec jej dalszemu rozwojowi;
2. zaczerwienie nie blednie, zauważa się obrzęk, pęcherze, otarcie naskórka, pojawiają się zaburzenia krążenia;
3. owrzodzenia sięgają głęboko do tkanki podskórnej;
4. owrzodzenia sięgają głęboko do tkanki podskórnej, dochodzą do kości, na dnie widać ciemną plamę
5. martwica obejmuje mięśnie, rana jest czarna, brązowa, może pojawić się wypływająca ropa.

Tylko odleżyny pierwszego stopnia są łatwe do wyleczenia, w pozostałych przypadkach wraz z rosnącym stopniem odleżyny trudniej się jej pozbyć, pojawia się też coraz większe ryzyko zakażenia.

Skala odleżyn – skala Norton

Skala Norton (nazwa pochodzi od nazwiska brytyjskiej pielęgniarki) w odróżnieniu od skali Torrance’a nie opisuje objawów odleżyn, lecz stosuje się ją do ustalenia jakie jest ryzyko powstania odleżyny u pacjenta. Tym samym skala Norton jest stosowana w zapobieganiu odleżyn.

Jak wiadomo najbardziej narażone na powstanie odleżyn są osoby unieruchomione w łóżku, lecz stan zdrowia każdego z nich jest inny. Jedna osoba może swobodnie zmieniać pozycję, inna ma duże ograniczenia. Skala Norton ma pomóc we wskazaniu osób, u których może dojść szybciej do powstania odleżyn.

Skala Norton ocenia pięć podstawowych parametrów, każdy z nich jest punktowany na 4, 3, 2 albo 1 punkt. Im większa liczba punktów, tym lepszy stan zdrowia i tym niższe ryzyko odleżyn.

Skala Norton ocenia u pacjenta:

• Stan fizykalny;
• Stan świadomości;
• Zdolność przemieszczania się;
• Czynność zwieraczy odbytu i cewki moczowej;
• Możliwość swobodnego zmieniania pozycji.

Maksymalna liczba punktów w skali Norton wynosi 20. Jeżeli pacjent uzyska poniżej 14 punktów oznacza to, iż istnieje u niego ryzyko powstania odleżyn.

Odleżyny – leczenie

Proces pielęgnowania pacjenta z odleżyną jest dość trudny. Zdecydowanie łatwiej jest jednak zapobiegać niż leczyć odleżyny.

Podstawą w leczeniu odleżyn jest stosowanie opatrunków, które zabezpieczą odleżynę przed kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym, a jednocześnie stworzą warunki niezbędne do gojenia odleżyny.

Przykładowe opatrunki to:

• opatrunki hydrofiberowe – płyn wysiękowy jest dzięki nim wchłaniany, opatrunek niszczy bakterie;
• opatrunki hydrokoloidowe – mogą przybrać postać pasty, która izoluje ranę, stosowane są w odleżynach z dużymi wysiękami;
• opatrunki z jonami srebra – o wysokich właściwościach bakteriobójczych, hamują proces zapalny uszkadzając bakterie, zwalczają nieprzyjemny zapach odleżyny.

Leczenie odleżyn w skrajnych przypadkach może wymagać interwencji chirurgicznej w postaci wycięcia fragmentów zmienionych martwiczo. Czasami konieczna jest także antybiotykoterapia, gdy odleżyna jest połączona z zakażeniem.

Odleżyny – zapobieganie

Zapobieganie odleżynom polega głównie na zadbaniu o to, by pacjent zmieniał odpowiednio często pozycję ciała. Pomocne są również wszelkiego rodzaju udogodnienia techniczne takie jak specjalne materace przeciwodleżynowe, które mają za zadanie przenieść ciężar ciała pacjenta na jak największą powierzchnię. Dzięki temu nacisk poszczególnych fragmentów ciała na powierzchnię jest mniejszy.

Podobnie działają materace przeciwodleżynowe, które działają na zasadzie kształtowania ich twardości powietrzem – dzięki temu ciało jest podtrzymywane w jednej części, następnie ruch powietrza zmienia obszar podtrzymywania, a tym samym ucisku na inny fragment. Unika się dzięki temu stałego, jednostajnego ucisku ciała pacjenta na materac – główną przyczynę odleżyn.

Innym sposobem zapobiegania odleżynom jest:

• dbanie o odpowiedni poziom nawilżenia skóry,
• prawidłowe nawodnienie;
• odpowiednia dieta.

Czy odleżyny prowadzą do śmierci

Prawidłowo leczona odleżyna albo odleżyna niskiego stopnia w skali Torrence’a raczej nie powinny prowadzić do śmierci pacjenta. Sytuacje takie są jednak możliwe, a odleżyn nie można lekceważyć. Odleżyny mogą prowadzić do śmierci w sytuacjach, w których są nieprawidłowo leczone albo nie są leczone w ogóle.

W chwili, gdy dojdzie do ich znacznego rozwoju, czy ropnienia skutkujących rozwojem zakażenia możliwe jest dalsze rozprzestrzenianie się zakażenia, w efekcie czego dochodzi do śmierci pacjenta.

Odleżyny – odszkodowanie

W sytuacjach, w których zaobserwujemy wskazane powyżej zmiany u naszych bliskich przebywających w szpitalu warto się zastanowić, czy nie pojawiły się one wskutek nieprawidłowej opieki nad pacjentem. Jeżeli pacjent znajduje się w szpitalu, (według różnych szacunków nawet 17 % osób przebywających w szpitalach może się zmagać z odleżynami) jest osobą narażoną na powstanie odleżyn.

Warto sprawdzić czy w szpitalu:

• oceniono ryzyko powstania odleżyn,
• w jaki sposób pielęgnowano pacjenta,
• jak zapobiegano powstawaniom odleżyn,
• a jeśli odleżyny się pojawiły jak z nimi walczono.

W przypadku, gdy dojdzie do naruszeń procedur zapobiegania i leczenia odleżyn można skierować sprawę choćby do wojewódzkiej komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych lub do sądu cywilnego.

Ważne jest to, by zgromadzić całą dokumentację medyczną z pobytu, która z pewnością pomoże w dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych. Na drodze sądowej pomocne mogą się okazać również zdjęcia odleżyn pacjenta wykonywane przez rodzinę w poszczególnych okresach hospitalizacji.

W przypadku, gdy personel szpitala zaniedbał opiekę nad pacjentem możliwe jest uzyskanie dla poszkodowanego zadośćuczynienia za doznane z tego tytułu cierpienie, czy też przedłużenie leczenia.

Możliwe jest także uzyskanie odszkodowania, które pokryje koszty dalszego leczenia odleżyn, w tym zakupu specjalnych opatrunków, maści oraz innych środków służących walce z odleżynami.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje