Odszkodowanie za potrącenie pieszego

Wypadki komunikacyjne to nie tylko sytuacje, w których dochodzi do zderzenia kilku pojazdów mechanicznych, ale również przypadki zderzenia samochodu z rowerem, hulajnogą elektryczną, czy potrącenia pieszego, a ostatnio coraz częściej nawet zderzenia dwóch lub więcej rowerów.

W niniejszym artykule skupimy się na przed ostatniej sytuacji, czyli potrąceniu pieszego przez pojazd mechaniczny i związanych z tym pytaniach, takich jak:

• Jakie są obowiązki pieszego?
• Kiedy pieszy ma pierwszeństwo?
• Jaka kara grozi za potrącenie pieszego?
• Jakich świadczeń może dochodzić potrącony pieszy z polisy OC sprawcy?
• Jakie kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania może uzyskać potrącony pieszy?

Potrącenie pieszego

Potrącenie pieszego wydaje się sytuacją oczywistą, gdyż panuje powszechne przeświadczenie, że pieszy jest uprzywilejowanym uczestnikiem ruchu drogowego i w większości sytuacji pieszemu należy ustąpić pierwszeństwa.

Przekonanie to jednak ma niewiele wspólnego z rzeczywistością, a w praktyce biegli do spraw rekonstrukcji wypadków coraz częściej stwierdzają winę pieszego za spowodowanie wypadku drogowego polegającego na potrąceniu pieszego przez samochód.

Pieszy poruszając się po drogach publicznych, czy to chodnikiem, czy poboczem, czy przechodząc przez jezdnię, zarówno na pasach jak i poza obrębem przejścia dla pieszych jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym tak jak każdy kierowca samochodu, motocyklista czy rowerzysta.

Potrącenie pieszego poza pasami

Zasady poruszania się pieszych po drogach publicznych zostały uregulowane w rozdziale 2 ustawy prawo o ruchu drogowym. Najważniejsze z nich to:

• Pieszy może poruszać się po jezdni wyłącznie, jeżeli nie ma pobocza lub chodnika i ma obowiązek ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi – art. 11 ustawy prawo o ruchu drogowym;
• Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od przejścia przekracza 100 m, tylko pod warunkiem, że nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdów. Pieszy w takiej sytuacji jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdom – 13 ustawy prawo o ruchu drogowym;
• Natomiast art. 14 ustawy prawo o ruchu drogowym zabrania pieszemu:
  • wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych;
  • wychodzenia na jezdnię spoza pojazdu czy innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;
  • przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności.

Naruszenie przez pieszego wskazanych powyżej zasad może skutkować stwierdzeniem jego przyczynienia się do spowodowania wypadku lub nawet uznaniem, że to pieszy jest winny powstania wypadku, gdyż nie ustąpił pierwszeństwa pojazdowi mechanicznemu lub wtargnął pod jego koła.

Pierwszeństwo pieszych na pasach

Od czerwca 2021 r., wchodzą w życie znaczące zmiany w ustawie prawo o ruchu drogowym dotyczące przede wszystkim kwestii pierwszeństwa pieszych na pasach. Do tej pory pierwszeństwo pieszemu przysługiwało dopiero w sytuacji, gdy był on już na pasach.

Art. 13 ustawy prawo o ruchu drogowym nakładał jednak na pieszych obowiązek zachowania szczególnej ostrożności przy przechodzeniu przez przejście dla pieszych. W takich sytuacjach pieszy był obowiązany m.in. do:

• oceny prędkości nadjeżdżających pojazdów;
• zachowania ostrożności przy niesprzyjających warunkach pogodowych
• ograniczonego zaufania dla innych uczestników ruchu.

W praktyce często skutkowało to sytuacją gdy, mimo że do potrącenia pieszego doszło na pasach biegły od rekonstrukcji wypadków stwierdzał, iż to pieszy miał lepsze warunki do zauważenia nadjeżdżających pojazdów, którym powinien ustąpić pierwszeństwa. W rezultacie potrącony pieszy był uznawany za winnego wtargnięcia przed nadjeżdżający pojazd i nie miał prawa do uzyskania odszkodowania za negatywne skutki potrącenia na pasach.

Nowelizacja przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym zdecydowanie zmienia tą niekorzystną dla pieszego sytuację, gdyż od tej pory pierwszeństwo będzie przysługiwać pieszym nie tylko gdy znajdują się już na pasach, ale również tym, którzy dopiero zamierzają wejść na przejście.

Kierowca zbliżający się do przejścia dla pieszych będzie zobowiązany do:

• zachowania szczególnej ostrożności;
• ustąpienia pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych;
• ustąpienia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście dla pieszych;
• zmniejszenia prędkości, by nie narazić pieszego na niebezpieczeństwo.

Wyjątek dotyczyć będzie jedynie tramwajów, którym nadal pieszy będzie musiał ustąpić pierwszeństwa przejazdu.

Nowelizacja przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym nałoży jednak na pieszego zakaz posługiwania się telefonem komórkowym lub podobnym urządzeniem, podczas wchodzenia i przechodzenia przez przejście dla pieszych.

Potrącenie na pasach – Kara

Przypadki stwierdzenia naruszenia przepisów prawa o ruchu drogowym przez pieszych są coraz częstszą sytuacją, jednak nadal większość wypadków, których skutkiem jest potrącenie pieszego wynika z winy kierowców.

Potrącenie pieszego niezależnie od tego czy doszło do niego na pasach, czy poza obrębem przejścia dla pieszych stanowi przestępstwo na mocy art. 177 kodeksu karnego. Zgodnie z jego treścią kara za potrącenie pieszego zależy od rozmiaru obrażeń odniesionych przez pieszego na skutek potrącenia.

Jeżeli na skutek potrącenia pieszy doznał lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu to sprawcy wypadku grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności na podstawie art. 177 § 1 k.k.

Odpowiedzialność z art. 177 § 2 k.k. grozi sprawcy potrącenia pieszego, którego następstwem jest jego śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu. W tym przypadku sprawcy potrącenia pieszego grozi kara od 6 miesięcy do nawet 8 lat pozbawienia wolności oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych nawet do 15 lat.

Co grozi za potrącenie pieszego

W rzeczywistości odpowiedzialność karna sprawcy potrącenia pieszego, zależy nie tylko od skutku w postaci rozmiaru uszczerbku na zdrowiu odniesionego przez potrąconego pieszego, ale wpływ na wymiar kary zgodnie z treścią art. 53 k.k. mają również:

• motywacja i sposób zachowania się sprawcy,
• stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków,
• rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa,
• właściwości i warunki osobiste sprawcy,
• sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu,
• staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości,
• zachowanie się pokrzywdzonego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności w sytuacji, w której naruszenie przepisów prawa o ruchu drogowym ze strony sprawcy wypadku nie było umyślne ani rażące, sąd może orzec karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a nawet odstąpić od orzekania wobec sprawcy potrącenia pieszego zakazu prowadzenia pojazdów.

Jeżeli jednak do potrącenia pieszego doszło na skutek np. wjechania na przejście dla pieszych na czerwonym świetle lub wyprzedzania na przejściu dla pieszych pojazdu, który zatrzymał się by ustąpić pierwszeństwa pieszemu kara zazwyczaj będzie surowa. Bardzo prawdopodobnym będzie orzeczenie wobec kierowcy zakazu prowadzenia pojazdów, a jeżeli na skutek potrącenia pieszy zmarł lub stał się osobą trwale niepełnosprawną istnieje duże ryzyko orzeczenia przez sąd bezwzględnej kary pozbawienia wolności.

Potrącenie pieszego – Odszkodowanie

Pieszemu, który bez swojej winy został potrącony przez samochód należy się odszkodowanie. Dla zasadności wypłaty ani wysokości kwoty odszkodowania nie ma znaczenia czy potrącenie pieszego miało miejsce na pasach czy poza pasami. Fakt potrącenia pieszego na pasach może skutkować jedynie surowszą odpowiedzialnością karną sprawcy wypadku drogowego niż w przypadku potrącenia pieszego poza pasami, jednak nie jest to regułą.

Odszkodowanie za potrącenie przez samochód należy się pieszemu za wszystkie wynikłe dla niego z tego tytułu szkody materialne. Do podstawowych kosztów, których zwrotu potrącony pieszy może domagać się od sprawcy wypadku w ramach odszkodowania zalicza się między innymi:

• koszty prywatnego leczenia i rehabilitacji;
• koszty zakupionych leków i sprzętu medycznego;
• utracone zarobki w związku z niezdolnością do pracy;
• rekompensatę za opiekę sprawowaną przez osoby najbliższe nad potrąconym pieszym.

Do odszkodowania za potrącenie pieszego zalicza się również renta, której można się domagać, jeżeli obrażenia pieszego skutkują trwałą niepełnosprawnością lub niezdolnością do pracy. Potrącony pieszy może dochodzić od sprawcy wypadku:

• renty z tytułu zwiększonych potrzeb celem pokrycia przyszłych kosztów prywatnego leczenia, rehabilitacji lub opieki osób trzecich;
• renty z tytułu utraconych dochodów, jeżeli na skutek potrącenia stał się osobą częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy. Renta powinna pokryć różnicę pomiędzy dochodami osiąganymi przed wypadkiem a wysokością świadczeń uzyskiwanych po wypadku, z uwzględnieniem świadczeń chorobowych i rentowych wypłacanych przez ZUS.

Jakie zadośćuczynienie za potrącenie na pasach

Poza odszkodowaniem za potrącenie przez samochód należy się pieszemu również odszkodowanie za odniesiony w skutek wypadku stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz za krzywdę i cierpienie wynikające z długotrwałego procesu leczenia, rehabilitacji i dochodzenia do sprawności sprzed wypadku.

Jeżeli potrącenie pieszego na pasach lub poza pasami skutkowało jego zgonem, członkom najbliższej rodziny pieszego przysługuje zadośćuczynienie za śmierć, a małżonkowi i małoletnim dzieciom zmarłego pieszego poza zadośćuczynieniem również renta alimentacyjna.

Kwota zadośćuczynienia jakie powinno zostać wypłacone za potrącenie pieszego zależna jest przede wszystkim od rozmiaru uszczerbku na zdrowiu, którego doznał pieszy na skutek wypadku drogowego.

Jeżeli skutkiem potrącenia pieszego było proste złamanie nogi lub ręki, które wygoiło się bez powikłań to zadośćuczynienie na jakie może liczyć poszkodowany będzie się wahać w granicach od 5 od 30 tysięcy złotych.

Za potrącenie pieszego, które spowodowało u niego uraz wielonarządowy, konieczność leczenia operacyjnego i długotrwałej rehabilitacji należne zadośćuczynienie może wynosić nawet ok. 100 tys. zł.

Najwyższa kwota odszkodowania i zadośćuczynienia za potrącenie przez samochód należna jest w przypadku trwałego kalectwa pieszego. W takim przypadku kwota odszkodowania przy uwzględnieniu roszczeń rentowych może wynosić nawet kilka milionów złotych.

Śmiertelne potrącenie pieszego

Jeżeli potrącenie pieszego okaże się śmiertelne, najbliższym członkom rodziny zmarłego pieszego, należeć się będzie zadośćuczynienie.  Zadośćuczynienie za śmiertelne potrącenie pieszego ma zrekompensować ból, cierpienie i smutek związane z utratą osoby najbliższej.

Do kręgu najbliższych osób, którym przysługuje zadośćuczynienia za śmierć zaliczamy:

• współmałżonka lub partnera;
• rodziców;
• dzieci;
• rodzeństwo;
• dziadków;
• wnuków.

Wysokość odszkodowania za śmierć pieszego wynosi ok. 100-150 tys. zł dla współmałżonka, dzieci i rodziców, ok. 50-60 tys. zł dla rodzeństwa i ok. 20-30 tys. zł dla dziadków i wnuków osoby zmarłej. Na wysokość zadośćuczynienia wpływ ma przede wszystkim bliskość relacji i nasilenie negatywnych skutków związanych ze stratą osoby najbliższej, a dopiero w dalszej kolejności stopień pokrewieństwa ze zmarłym pieszym.

W wyjątkowych sytuacjach zadośćuczynienia za śmiertelne potrącenie pieszego może dochodzić również osoba, która nie była bezpośrednio spokrewniona, czyli bardzo bliski przyjaciel lub teść czy synowa.

Oprócz zadośćuczynienia za śmiertelne potrącenie pieszego osoby, które w dacie wypadku pozostawały na jego utrzymaniu mogą dochodzić również:

• odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji materialnej, które ma na celu zrekompensować brak w rodzinie osoby, która wykonywała część bieżących obowiązków oraz zapewniała wsparcie psychiczne, fizyczne i materialne.
• renty alimentacyjnej, której celem jest rekompensata na przyszłość pogorszenia sytuacji materialnej rodziny na skutek utraconych dochodów osiąganych przez śmiertelnie potrąconego pieszego.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje