Właściwość sądu

Właściwość sądu, do którego należy złożyć pozew o odszkodowanie za skutki błędu medycznego czy wypadku komunikacyjnego jest podstawową kwestią, którą należy ustawić przed rozpoczęciem postępowania sądowego.

W celu wybrania właściwego sądu należy ustalić zarówno właściwość miejscową, jak również właściwość rzeczową danego sądu, co w wielu przypadkach jest dosyć skomplikowane.

W niniejszym artykule opiszę:

• Jak ustalić właściwość sądu w sprawie o odszkodowanie;
• Co to jest właściwość miejscowa sądu;
• Co to jest właściwość rzeczowa sądu;
• Czy istnieje skuteczna wyszukiwarka sądów.

Właściwość miejscowa sądu

Właściwość miejscowa sądu wynika z art. 27 i następnych kodeksu postępowania cywilnego i stanowi o tym, że pozew składa się przed sąd właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania pozwanego.

W większości spraw o odszkodowanie, zadośćuczynienie czy rentę za szkody powstałe na skutek błędu lekarskiego czy wypadku drogowego pozywa się jednak ubezpieczyciela odpowiedzialnego na podstawie polisy OC, a nie faktycznego sprawcę szkody.

Właściwość miejscowa sądu w sprawie o odszkodowanie ustalana będzie więc zgodnie z miejscem siedziby podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, a więc w zgodnie z tym czy pozwanym będzie szpital, w którym miała miejsce operacja, lub lekarz, który ją przeprowadzał albo dokonywał diagnozy, czy też zakład ubezpieczeń, w którym szpital lub lekarz posiadali wykupioną polisę OC.

Oprócz generalnej zasady wynikającej z art. 27 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którą powództwo wytacza się przed sąd, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w sprawach o odszkodowanie mamy do czynienia za przepisem szczególnym tj. art. 20 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych.

Zgodnie z jego treścią powództwo o roszczenie wynikające z umów ubezpieczeń obowiązkowych lub obejmujące roszczenia z tytułu tych ubezpieczeń można wytoczyć bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

Tym samym, jeżeli udało się wcześniej wykazać, iż szpital lub lekarz popełnili błąd medyczny, a pozew jest wnoszony wyłącznie w celu uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia w odpowiedniej wysokości, zastosowanie ma właśnie ten przepis szczególny i pozew o odszkodowanie można złożyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania osoby poszkodowanej, a nie siedziby pozwanego.

Z uwagi na fakt, iż postępowanie sądowe trwa co najmniej kilka lat i wiąże się z koniecznością kilkukrotnych wizyt w sądzie, jest to duże udogodnienie dla powoda.

W pozostałych przypadkach, tj. jeżeli pozew o odszkodowanie będzie składany bezpośrednio przeciwko szpitalowi lub lekarzowi, w celu udowodnienia, że został popełniony błąd medyczny lub szpital czy lekarz nie posiadali w dacie zdarzenia wykupionej polisy OC, to pozew należy złożyć przed sąd właściwy dla siedziby szpitala lub miejsca zamieszkania odpowiedzialnego za błąd lekarza.

Właściwość rzeczowa sądu

Właściwość rzeczowa sądu została określona w art. 16 i 17 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 16: Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych. Odnośnie spraw o odszkodowanie ważna jest również treść art. 17, pkt 4 kpc. zgodnie z którą: Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych.

Właściwość rzeczowa sądu w sprawie o odszkodowanie, zadośćuczynienie czy rentę za skutki błędu medycznego lub wypadku komunikacyjnego jest więc znacznie łatwiejsza do ustalenia od właściwości miejscowej. Na właściwość rzeczową sądu ma wpływ jedynie wartość przedmiotu sporu, czyli suma roszczeń zgłoszonych w pozwie o odszkodowanie.

Generalną zasadą jest składanie pozwu o odszkodowanie do właściwego miejscowo Sądu Rejonowego jednak, jeżeli suma dochodzonych w sprawie roszczeń przekracza 75.000,00 zł to pozew o odszkodowanie należy złożyć do właściwego miejscowo Sądu Okręgowego.

Wartość przedmiotu sporu na potrzeby ustalenia właściwości rzeczowej sądu ustala się poprzez zsumowanie kwot dochodzonych roszczeń z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia. W przypadku dochodzenia pozwem miesięcznej renty należy uwzględnić łączną kwotę renty za okres 12 miesięcy. Wniosek o zasądzenie odsetek nie ma wpływu na wysokość wartości przedmiotu sporu.

Wyszukiwarka Sądów

Mając ustaloną właściwość miejscową i właściwość rzeczową sądu pozostaje ustalenie konkretnego sądu, do którego należy złożyć pozew o odszkodowanie. Wbrew pozorom w wielu przypadkach może to wcale nie być takie proste jak się wydaje, gdyż należy ustalić w okręgu którego sądu położona jest siedziba pozwanego podmiotu.

Każdy sąd rejonowy i sąd okręgowy jest właściwy do rozpoznawania spraw z danego obszaru. Obszary właściwości sądów nie zawsze pokrywają się z obszarem, gminy, powiatu czy województwa więc obszar właściwości należy ustalić za pośrednictwem strony internetowej danego sądu.

Jeżeli pozwany ma swoją siedzibę w miejscowości, w której znajduje się sąd rejonowy, to nie będzie to żaden problem, jednak w największych miastach, gdzie jest kilka sądów rejonowych, np. w Warszawie jest 7 sądów rejonowych, może już nie być to takie łatwe.

Niestety obecnie nie powstała żadna oficjalna i w pełni skuteczna wyszukiwarka sądów, która pomogłaby w prawidłowym i szybkim ustaleniu właściwego sądu rejonowego czy sądu okręgowego.

Jest jednak kilka metod, którymi można się posłużyć by uprościć sobie to zadanie:

• Wyszukiwarka Google – to największa i najskuteczniejsza wyszukiwarka w Internecie, która coraz lepiej radzi sobie również z ustalaniem właściwego sądu. Wystarczy wpisać adres siedziby pozwanego oraz frazę „Sąd Rejonowy” lub „Sąd Okręgowy” i z dużym prawdopodobieństwem odnajdziemy właściwy sąd do złożenia pozwu o odszkodowanie;
• Baza Sądów Rejonowych – znajdująca się na stronie bazabaz.komornik.it wyszukiwarka sądów rejonowych również jest bardzo pomocnym narzędziem do ustalenia właściwego sądu do złożenia pozwu. Niestety wyszukuje ona wyłącznie sądy rejonowe.
• Lista Sądów Powszechnych – znajdująca się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości lista sądów powszechnych stanowi oficjalny i kompletny spis wszystkich Sądów Apelacyjnych i Sądów Okręgowych w Polsce. Na stronie internetowej każdego Sądu Okręgowego znajdziemy wykaz podległych mu Sądów Rejonowych z wraz opisem okręgów ich właściwości. Trzeba się więcej naszukać, ale są to oficjalne informacje, więc gwarantują najmniejsze ryzyko błędu.

Oczywiście żadne z tych narzędzi nie gwarantuje w 100% prawidłowego wskazania właściwego sądu, więc przed złożeniem pozwu o odszkodowanie warto potwierdzić właściwość sądu telefoniczne lub w biurze obsługi interesanta danego sądu.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje