Odsetki od odszkodowania

Gdy mówię moim klientom, że proces dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu błędu medycznego będzie trwał co najmniej kilka lat i muszą się uzbroić w cierpliwość większość z nich pyta czy w takim razie można chociaż dochodzić odsetek od zgłoszonych roszczeń odszkodowawczych, a jeżeli tak to od kiedy te odsetki się liczą i w jakiej przysługują wysokości.

W dalszej części tego artykułu dokładnie opiszę:

• od kiedy będą naliczane odsetki w sprawie o odszkodowanie?
• jakie odsetki należą się od zasądzonej wyrokiem sądu cywilnego kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia?
• jaka jest wysokość odsetek od odszkodowania w skali roku?
• czy odsetki za odszkodowanie są opodatkowane?

Odsetki odszkodowanie – od kiedy

W postępowaniu cywilnym w przedmiocie dochodzenia roszczeń z tytułu błędu medycznego czy wypadku drogowego oczywiście można dochodzić również odsetek od żądanych kwot. Zgodnie z treścią art. 14 ust 1 i 2 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: „Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.”

Powyższy przepis nakłada na zakład ubezpieczeń, w którym pozwany szpital, lekarz czy sprawca wypadu drogowego mają wykupioną polisę OC, obowiązek wypłaty świadczeń w terminie 30 dni od otrzymania zgłoszenia szkody w sprawie. Niestety termin ten może być przedłużany do czasu wyjaśnienia okoliczności zdarzenia i odpowiedzialności sprawcy. Dlatego tak ważne jest uzyskanie w pierwszej kolejności potwierdzenia odpowiedzialności szpitala lub lekarza za popełnienie błędu medycznego, czy kierowcy za spowodowanie wypadku komunikacyjnego, a dopiero kolejnym krokiem jest spór co do wysokości należnych osobie poszkodowanej świadczeń odszkodowawczych.

Dzień uzyskania wyroku karnego, orzeczenia sądu lekarskiego lub orzeczenia Wojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych stanowi w praktyce najczęstszy termin, od którego sąd cywilny zasądza odsetki od wnioskowanych w pozwie roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Pozwane towarzystwo ubezpieczeń będzie jednak wnosić by odsetki zostały zasądzone dopiero od daty ogłoszenia przez sąd cywilny wyroku w sprawie, co w praktyce pozbawia Państwa jakiejkolwiek rekompensaty finansowej za cały czas trwania postępowania sądowego. Z tych względów datę, od której mają być naliczane odsetki należy dokładnie uzasadnić.

Odszkodowanie odsetki ustawowe

Odsetki, które są naliczane od zasądzonej kwoty odszkodowania to odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, których wysokość wynosi zależy bezpośrednio od aktualnej wysokości stóp procentowych oraz tego czy podmiot zobowiązany do zapłaty odsetek jest szpitalem czy też nie. Wyższe odsetki w tym przypadku zapłaci podmiot niebędący szpitalem czyli towarzystwo ubezpieczeń wypłacające świadczenia z polisy OC, a niższe jeżeli odszkodowanie będzie zasądzone bezpośrednio od szpitala. Obecnie wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 14,75% w skali roku dla szpitala i 16,75% dla podmiotów niebędących szpitalami. Jest to znacznie więcej niż na jakimkolwiek rachunku oszczędnościowym czy lokacie.

W poprzednich latach wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych kształtowała się następująco:

• od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r., 14% w skali roku dla szpitala i 16% dla podmiotów niebędących szpitalami;
• od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r., 9,75% w skali roku dla szpitala i 11,75% dla podmiotów niebędących szpitalami.
• od 1 lipca 2020 do 31 grudnia 2021 r., 8,10% w skali roku dla szpitala i 10,10% dla podmiotów niebędących szpitalami.

Należy pamiętać, iż wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych zmienia się w każdym roku. W wyroku sąd uwzględnia wysokość odsetek za każdy rok trwania postępowania, a nie wysokość za rok, w którym został złożony pozew, tak więc jeżeli np. postępowanie trwało 3 lata, odsetki ustawowe za opóźnienie w pierwszym roku wynosiły 8%, w drugim 10%, a w trzecim 14% to tak też naliczy je sąd. W praktyce do wykonywania tych obliczeń proponuję korzystać z dostępnych w Internecie kalkulatorów odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, które błyskawicznie obliczą odpowiednią kwotę należnych odsetek ustawowych za opóźnienie z uwzględnieniem wszystkich zmian i nowelizacji.

Czy odsetki za odszkodowanie są opodatkowane

Po kilku latach walki z ubezpieczycielem o wypłatę należnego odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty z polisy OC sprawcy szkody z zasądzanych w wyroku sądu cywilnego odsetek ustawowych za opóźnienie może uskładać się całkiem spora kwota. W większości prowadzonych przez nas spraw sądowych wynosi ona od 20% do nawet 50% kwoty zasądzonych świadczeń odszkodowawczych.

Należy pamiętać, że wszelkie kwoty wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeń tytułem odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty z polisy OC sprawcy szkody powstałej wskutek wypadku komunikacyjnego czy błędu lekarskiego są zwolnione z podatku dochodowego, a nawet z obowiązku zgłoszenia faktu ich uzyskania do właściwego urzędu skarbowego.

Niestety w kwestii odsetek od odszkodowania zasądzanych w wyroku przez sąd cywilny sytuacja nie jest już taka prosta. Z przepisów podatkowych nie wynika bezpośrednio, że odsetki od odszkodowania powinny zostać zgłoszone do urzędu skarbowego, ani że powinien zostać od nich odprowadzony podatek dochodowy. Wątpliwości te starają się rozwiać organy Krajowej Administracji Skarbowej, które regularnie wydają interpretacje, zgodnie z którymi od odsetek od odszkodowania powinien zostać zapłacony podatek dochodowy.

Co ciekawsze interpretacje te w wielu przypadkach są podważane przez wojewódzkie sądy administracyjne, a nawet Naczelny Sąd Administracyjny, który chociażby w wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, uznał, że „odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną, a więc powinny być opodatkowane tak, jak owa należność główna.”, czyli w praktyce powinny zostać zwolnione z podatku dochodowego.

Odsetki od odszkodowania – jaki PIT

Stanowiska tego nie podzielają towarzystwa ubezpieczeń, które po wypłacie zasądzonych prawomocnym wyrokiem sądu cywilnego świadczeń odszkodowawczych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie przesyłają osobom poszkodowanym formularz PIT 8C wypełniony na kwotę wypłaconych odsetek od odszkodowania.

Na pytanie, co w takim przypadku ma zrobić osoba poszkodowana, która po zakończeniu sprawy sądowej o odszkodowanie za skutki błędu lekarskiego czy wypadku drogowego otrzymała od ubezpieczyciela zasądzone prawomocnym wyrokiem świadczenia odszkodowawcze wraz z odsetkami, mogę jedynie doradzić, że obecnie ma dwa rozwiązania:

• zgłosić, a następnie opłacić podatek dochodowy od kwoty odsetek wskazanej w formularzu PIT 8C;
• poczekać na ewentualne wezwanie ze strony Urzędu Skarbowego, od którego można się odwoływać w ramach procedury administracyjnej, gdyż sytuacja prawna w tym zakresie nie jest jednoznaczna.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 607 223 420
• mailowo na adres michal.miller@eim.waw.pl

Adwokat Michał Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje