Sepsa, posocznica – zakażenie w szpitalu

Sepsa, zwana też czasami posocznicą albo zakażeniem krwi to zespół objawów spowodowany gwałtowną reakcją organizmu na zakażenie. Sepsę mogą wywołać bakterie (np. meningokoki, pneumokoki, paciorkowce, E.coli); grzyby ( np. Candida albicans) czy też wirusy.

Sepsa jest bardzo niebezpieczna dla organizmu, obawiają się jej nie tylko pacjenci, ale i lekarze. Gwałtowność rozwoju sepsy potrafi doprowadzić do śmierci pacjenta w kilka – kilkanaście godzin, więc szybka reakcja i podjęcie leczenia są niezbędne dla przeżycia.

W niniejszym artykule znajduje się odpowiedź na pytanie:

• Czym jest sepsa, czym posocznica, a czym wstrząs septyczny?
• Jak powstaje sepsa?
• Czy sepsa jest następstwem operacji?
• Jakie objawy wywołuje sepsa?
• Czy sepsę można wyleczyć?
• Czy dopuszczenie do sepsy w szpitalu jest błędem medycznym?
• Kiedy pacjentowi z sepsą albo jego bliskim należy się odszkodowanie?

Sepsa – przyczyny

Sepsa nie może powstać bez zakażenia drobnoustrojami takimi jak bakterie, wirusy, grzyby, lecz z drugiej strony nie każde zakażenie doprowadzi do sepsy.

Sepsa powstaje zawsze wskutek zakażenia:

• Bakteriami – najczęstsze przypadki,
• Grzybami,
• Wirusami.

W organizmie człowieka, na jego skórze znajduje się dużo drobnoustrojów, które nie powodują odczuwalnych następstw.

Jeżeli w ciele człowieka pojawi się rana, zadrapanie, czy też inne naruszenie ciągłości tkanek, do których dostaną się przykładowo bakterie pojawia się stan zapalny. Prawidłowo funkcjonujący organizm radzi sobie z zakażeniem i po kilku – kilkunastu dniach wszystko wraca do normy.

Gorzej, jeśli organizm jest osłabiony, tak jak to ma miejsce u osób po chemioterapii, schorowanych, u noworodków czy wcześniaków. Wtedy organizm nie tylko nie radzi sobie z infekcją, ale próbując zwalczyć stan zapalny atakuje własne narządy. Następstwem jest postępująca niewydolność kolejnych organów, a w efekcie śmierć. W przypadku sepsy konieczne jest specjalistyczne leczenie i tylko ono może dać szansę na przeżycie.

Sepsa (posocznica) – objawy

Objawy sepsy czasami są bagatelizowane na początkowym etapie, a z powodu bardzo szybkiego rozwoju posocznicy może być za późno na uzyskanie pomocy, jeżeli zgłosimy się do szpitala będąc w bardzo ciężkim stanie.

Warto wiedzieć, że sepsa daje następujące objawy widoczne gołym okiem:

• Temperatura powyżej 38 stopni Celsjusza;
• Temperatura poniżej 36 stopni Celsjusza;
• Rytm serca powyżej 90 uderzeń na minutę;
• Obrzęki;
• Wysypka,
• Zaburzenia świadomości;
• Dezorientacja;
• Dreszcze;
• Uczucie zimna;
• Złe samopoczucie;
• Podwyższone ciśnienie;

Sepsa może się też objawiać nieprawidłowymi wynikami badania krwi takimi jak:

• Podwyższony poziom glukozy pomimo braku cukrzycy;
• Wzrost białka C-reaktywnego;
• Wzrost prokalcytoniny;
• Liczba leukocytów powyżej 12.000 jednostek albo poniżej 4.000 jednostek.

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny to kolejny etap zakażenia organizmu w przebiegu rozwijającej się sepsy. Polega on na tak dużym zaawansowaniu sepsy, że dochodzi do wstrząsu organizmu. Konieczna jest wtedy szybka reakcja lekarzy i specjalistyczny sprzęt.

Można to uprościć w ten sposób, iż wstrząs septyczny to sepsa połączona z:

• niewydolnością przynajmniej jednego ważnego narządu ;
• skąpomoczem;
• bezmoczem (mimo prawidłowego nawadniania),
• ostrymi zaburzeniami świadomości;
• niedociśnieniem (hipotensja – ciśnienie skurczowe poniżej 90 mm Hg, rozkurczowe poniżej 60 mm Hg).

Jak widać z powyższego dopuszczenie do wstrząsu septycznego jest ogromnym zagrożeniem dla życia pacjenta, a jego szanse na przeżycie znacznie wtedy maleją.

Sepsa – leczenie

Leczenie sepsy zależy od stopnia jej zaawansowania oraz od rodzaju drobnoustrojów, które zaatakowały organizm. Najczęstszą przyczyną sepsy są paciorkowce, menigokoki, pałeczki hemofilne typu B.

Zasadą jest podawanie jak najszerszego spektrum antybiotyków, co wynika z konieczności oczekiwania na dokładne wyniki badań wskazujące jaka bakteria znajduje się w organizmie. W chwili jej zidentyfikowania podaje się antybiotykoterapię dopasowaną do konkretnej bakterii.

Bardzo ważny w leczeniu posocznicy jest czas. Każda godzina zwłoki w podaniu antybiotyku znacząco zmniejsza szanse na wyleczenie.

Ponadto w leczeniu sepsy konieczne jest podawanie leków stabilizujących stan pacjenta w zależności od tego w jakiej kondycji jest układ oddechowy, nerki itp. Wymaga to przebywania na oddziale intensywnej terapii, który na wyposażeniu posiada sprzęt niezbędny przy ratowaniu życia.

Czy sepsa jest zaraźliwa?

Wiele osób ma błędne przekonanie, że sepsą można się zarazić. Tak jednak nie jest. Sepsa nie jest chorobą, ale zespołem objawów spowodowanych zakażeniem. Tym samym zarazić można się poszczególnymi bakteriami, które spowodowały sepsę, ale nie samą sepsą.

Aby ustrzec się zarażenia bakteriami czy też wirusami konieczne jest dbanie o higienę w codziennym życiu, unikanie długotrwałych antybiotykoterapii oraz unikanie pobytów w szpitalach.

Zakażenie sepsą w szpitalu

Problem sepsy w szpitalach jest bardzo poważny. Szpitale w założeniu powinny leczyć, a niestety zdarza się, że to pobyt w szpitalu skutkuje pojawieniem się sepsy.

Można wskazać dwa przypadki:

• pacjent pojawia się w szpitalu z rozwijającą się sepsą (jest już zakażony, zakażenie rozwinęło się w sepsę, czyli zespół objawów);
• do zarażenia dochodzi na oddziałach szpitalnych po przeprowadzeniu zabiegów, czy też operacji, czasami z powodu wykonania zwykłego wkłucia. W następstwie zakażenia rozwija się sepsa.

Jeżeli sepsę podejrzewa się przy przyjęciu na SOR należy wykonać posiew krwi i przenieść pacjenta na oddział intensywnej terapii. Z doświadczenia zawodowego wynika, iż właśnie na etapie przekazywania pacjenta dochodzi do częstych zaniedbań z powodu zbyt długiego oczekiwania na przyjęcie na Szpitalny Oddział Ratunkowy, a w konsekwencji do błędów medycznych.

Jest to o tyle istotne, iż w przypadku sepsy liczy się każda minuta, a im szybsze rozpoznanie i podjęcie czynności leczniczych tym większa szansa na powrót do zdrowia i ograniczenie negatywnych skutków zakażenia.

Sepsa po operacji

Zdarzają się przypadki, gdy pacjent pojawia się w szpitalu na planowy zabieg, operację np. wycięcia wyrostka, nic mu nie dolega, a w trakcie pobytu dochodzi do zakażenia, które zbyt późno rozpoznane i nieprawidłowo leczone prowadzi do rozwoju sepsy, a następnie śmierci. W prasie można wtedy przeczytać, że operacja spowodowała sepsę.

W praktyce sama operacja nie jest przyczyną sepsy, lecz może do niej doprowadzić w dalszej perspektywie.

Operacja jest momentem przerwania ciągłości tkanek, czyli momentem, w którym dochodzi do zakażenia pacjenta np. z powodu nieprzestrzegania standardów sanitarnych w szpitalach. Jak już wcześniej było wspomniane, zakażenie po operacji może zostać rozpoznane i wyleczone, wtedy sepsa u pacjenta się nie rozwinie.

Druga opcja to nierozpoznanie zakażenia przez lekarzy i doprowadzenie do rozwinięcia się niewydolności wielonarządowej, czyli sepsy.

Na marginesie należy zaznaczyć, że operacją, która również może się skończyć sepsą jest także cesarskie cięcie.

Odszkodowanie za zakażenie sepsą w szpitalu

Czy śmierć z powodu sepsy mojego ojca, matki, żony, narzeczonej upoważnia mnie do uzyskania od szpitala odszkodowania i zadośćuczynienia?

Zazwyczaj pierwsze pytania zadawane przez klientów dotyczą tego czy w przypadku sepsy, która sama w sobie jest bardzo ciężka do wyleczenia można mówić o błędzie medycznym i zadośćuczynieniu oraz odszkodowaniu.

Zależy to od wielu czynników, nigdy nie można generalizować, ale bardzo często są podstawy do wykazania, że to błąd medyczny w postaci zarażenia pacjenta i zbyt późnego wykrycia sepsy przyczynił się do zgonu. W takim przypadku pacjentowi, a właściwie jego najbliższym (po śmierci pacjenta wskutek sepsy) należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie za utratę osoby bliskiej.

Należy pamiętać, że błąd medyczny to nie tylko wykazanie, że do zakażenia doszło w szpitalu, ale również nieprawidłowa reakcja personelu medycznego na sepsę.

Z błędem medycznym w przypadku zakażenia sepsą mamy do czynienia, gdy lekarze pomimo objawów pacjenta mogli spodziewać się, że pojawiła się sepsa, a nie podjęli żadnych działań albo podjęli je zbyt późno, choć mogli obiektywnie zrobić to wcześniej. Każdy przypadek jest jednak inny i należy go oceniać indywidualnie.

Wyjaśnię to na poniższym przykładzie. Pacjent trafia do szpitala na planową operację, która jest przeprowadzana bez powikłań, lekarze wskazują, że za kilka – kilkanaście dni dojdzie do wypisu. 2 dni po operacji pacjent zgłasza dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym wzdęcia, ból jest skutecznie uśmierzany podawanymi na bieżąco lekami. Lekarze nie interesują się pacjentem w większym stopniu twierdząc, że tak musi być. Dopiero, gdy po upływie kolejnych dwóch dni sytuacja staje się krytyczna, wzdęcie brzucha jest jeszcze większe, pojawiają się problemy m.in. z układem oddechowym, krążeniowym, lekarze zaczynają zlecanie badań, posiewów.

Okazuje się, że pacjentka ma bardzo silny stan zapalny, prokalcytonina przekracza kilkadziesiąt razy normę, CRP kilkaset. Lekarze decydują się na operację, wykrywają wtedy perforację jelita, a kilka godzin po operacji pacjent umiera.

Co istotne w opisywanej sprawie błędem medycznym nie będą perforacje jelita, do których doszło podczas operacji, ale opóźnienie w podjęciu prawidłowego działania. Perforacje można potraktować jako powikłania pooperacyjne, na które pacjent niejako wyraża zgodę poddając się zabiegowi.

Wykazując błąd medyczny istotne będzie natomiast wskazanie, że badania, w tym posiewy mogły zostać wykonane wcześniej, lekarze powinni zainteresować się wzdęciami, mogącymi sugerować istniejący stan zapalny w jamie brzusznej. Wcześniejsze wykrycie sepsy mogło dać pacjentowi szansę na przeżycie, nie ma potrzeby udowadniania, że pacjent na pewno przeżyłby, gdyż w sprawach błędów medycznych jest to wręcz niemożliwe.

Podsumowując, w przypadku takich schorzeń jak sepsa istotna jest każda godzina, jeśli zakażenie nie zostanie wykryte tuż po pojawieniu się pierwszych objawów może być za późno na uratowanie życia pacjenta.

Opóźnienie w zdiagnozowaniu sepsy spowodowane m.in. zbyt późnym wykonywaniem badań może stanowić podstawę do uznania, iż doszło do błędu medycznego terapeutycznego, co skutkuje możliwością dochodzenia przez rodzinę zmarłego świadczeń odszkodowawczych z tytułu błędu medycznego.

Jeżeli mają Państwo pytania związane z treścią artykułu lub znaleźli się Państwo w podobnej sytuacji, serdecznie zapraszam do kontaktu:

• telefonicznie pod nr 693 800 771
• mailowo na adres ewelina.miller@eim.waw.pl

Adwokat Ewelina Miller

Artykuł został sprawdzony w 2023 roku i zostały naniesione odpowiednie poprawki. Dbamy o to, byś czytając treści - czytał tylko aktualne informacje